مهمترین این وعدهها، افزایش حداقل دوبرابری یارانه نقدی است که رئیسجمهور رسما از اعمال آن در سال آینده خبر داد. به این ترتیب یارانه نقدی هر فرد ایرانی در سال آینده باید حداقل ماهانه حدود 81 هزار تومان باشد.
2- با توجه به اعلام رسمی دولت، در حدود 61 میلیون نفر در مرحله اول خواهان دریافت یارانه نقدی شدند. دولت در مرحله اول واریز یارانه نقدی برای هر فرد 40هزار و 500 تومان برای یک ماه واریز کرد. با فرض اینکه دریافتکنندگان یارانه نقدی در سال آینده همان 61 میلیون نفر باشند و درصورتیکه مبلغ یارانه نقدی دوبرابر شود، دولت باید برای هر فرد ماهانه 81 هزارتومان واریز نماید. این رقم منابع مالیای در حدود 5 هزار میلیاردتومان برای یک ماه و 60 هزار میلیارد تومان برای یکسال نیاز دارد. یعنی در طول سال90، دولت باید در حدود 972 هزار تومان برای هر فرد ایرانی یارانه نقدی واریز کند.
3- طبق قانون یارانهها دولت از طریق تامین درآمدهای ناشی از آزادسازی قیمتها، تنها 50 درصد درآمد حاصل شده را باید صرف پرداخت یارانه نقدی کند و 50 درصد مابقی را صرف طرحهای حمایتی از بخشهای صنعتی و تولیدی، کشاورزی و خدمات و همچنین توسعه زیرساختهای اقتصادی نماید. اگر دولت برای پرداخت یارانه نقدی در سال آینده 60 هزار میلیارد تومان درنظر گرفته باشد، بنابراین رقم نهایی درآمد تحصیلی ناشی از آزادسازی قیمتها باید 120هزار میلیارد تومان باشد.
4- با یک محاسبه ساده میتوان اذعان کرد که یارانه نقدیای که دولت وعده پرداخت آن را به خانوارها برای سال آینده داده، رقمی قابل توجه و سنگین است که هضم آن برای اقتصاد کشور بسیار سخت بهنظر میآید. سنگینی این رقم از این لحاظ است که کل درآمد تعیین شده در قانون بودجه سالجاری برای آزادسازی قیمتها، 20هزارمیلیارد تومان است که 10 هزارمیلیارد تومان آن قرار است بهصورت نقدی پرداخت شود.
بنابراین برنامه دولت برای سال آینده در واریز نقدی یارانهها و همچنین درآمد حاصله از آزادسازی قیمتها 6برابر رقم سالجاری است. با قدری تأمل در تحولات اقتصادی سالجاری بهنظر میرسد دولت در تامین این منبع مالی با مشکل مواجه بودهاست، حال چگونه میتواند 6 برابر آن را در سال آینده تامین کند؟
5- از سوی دیگر کل درآمدی که دولت از آزادسازی قیمتها در سال آینده درنظر گرفته تقریبا معادل کل بودجه عمومی کشور در سال 89، 4برابر درآمد مالیاتی هدفگذاری شده و 1.7 برابر بودجه جاری دولت در سال 89 است. سؤال این است که این رقم سنگین آیا با واقعیتهای اقتصادی ایران سازگار است و بهطور کلی آیا اقتصاد ایران قادر به پردازش این رقم بالاست؟
6- طبق قانون هدفمندی یارانهها دولت صرفا از قبل کسب درآمد ناشی از آزادسازی قیمتها میتواند یارانه نقدی یا یارانه حمایتی را بپردازد. سؤال این است که قیمتها در کشور بهویژه قیمت حاملهای انرژی چه میزان باید افزایش یابد تا پاسخگوی برنامههای دولت برای پرداخت یارانه نقدی باشد؟ همه این موارد را باید در کنار محدودیتهایی که برنامه پنجم برای دخلوخرج دولت و سیاست اعلامی دولت مبنی بر بستن لایحه بودجه سال آینده بهصورت انقباضی قرار داد و این پرسش را مطرح کرد که آیا وعده دولت برای حداقل دو برابر شدن یارانه نقدی محقق میشود؟