از سوی دیگر، بسیاری از تحلیل‌گران از اقداماتی که ترکیه انجام می‌دهد گمراه شده‌اند و از مقاصد واقعی دولت آنکارا در منطقه خاورمیانه سر در نمی‌آورند.
با توجه به اظهارات مقامات ترکیه درمی‌یابیم که این کشور بیشتر از همه می‌کوشد که خودش را به‌عنوان یک «قدرت تجاری» معرفی کند تا اینکه به‌دنبال افزایش «نفوذ سیاسی» در منطقه باشد؛ اگرچه این دو مفهوم از یکدیگر جدا نیستند و با هم ارتباط نزدیک دارند.سرمایه‌ها و منابع مالی ترکیه در جهت تولید کالاهای ترک استفاده‌شده و این کالاها نخست در بازارهای منطقه و سپس در بازارهای جهانی توزیع می‌شوند.
ترکیه چگونه نسبت به پیشرفت امیدوار شده است؟تحولاتی که در جامعه آن کشور اتفاق افتاده مدت‌هاست که همچنان ادامه داشته است. ترکیه دیگر کشور تولید‌کننده محصولات کشاورزی به حساب نمی‌آید و بیشتر جمعیت آن در مناطق شهری زندگی می‌کنند و تمایلی به ماندن در مناطق روستایی ندارند.اقتصاد ترکیه روز به روز پیشرفت می‌کند و این امر بر اساس تولید کالاها و ارائه خدمات است. از سوی دیگر، صنعت فناوری اطلاعات در آن کشور به سرعت در حال پیشرفت و توسعه است.
قطب تجاری ترکیه در گذشته فقط در بعضی از شهرهای آن کشور متمرکز شده بود اما امروزه بسیاری از شهرهای صنعتی ترکیه که در منطقه فلات «آناتولی» قرار دارند قطب تجاری آن کشور محسوب می‌شوند. بسیاری از کسانی که کسب‌و‌کارشان را در قلب ترکیه تاسیس کرده‌اند توانسته‌اند که شرکت‌های متوسطشان را به شرکت‌های بزرگ تبدیل کنند. این شرکت‌ها مشغول انجام امور تجاری هستند، در بورس حضور دارند و به‌دنبال یافتن فرصت‌هایی به منظور صادر کردن کالاها و محصولاتشان هستند. به همین‌خاطر دولت آنکارا از طرف سازمان‌های تجاری تحت فشار بسیار زیادی قرار دارد تا نفوذ ترکیه را در بازارهای منطقه‌ای افزایش دهد و به‌دنبال بازارهای جدیدی باشد.
مهم نیست که حزب عدالت و توسعه که ترکیبی از ائتلاف لیبرال‌ها و محافظه‌کاران است و نماینده رنگ‌های مختلف در جامعه ترکیه به حساب می‌آید، در قدرت بماند یا اینکه حزب دیگری جایگزین آن شود، جریان‌های قدرتمند اقتصادی در ترکیه که سهام بازار آن کشور را توسعه می‌دهند عامل مهم و قدرتمندی هستند که باعث می‌شوند دولت‌هایی که در ترکیه بر سر کار می‌آیند این راهکار عملی و مطلوب رادرزمینه‌های اجرای سیاست‌های اقتصادی به کار بگیرند.
در غیر این صورت چگونه می‌توانیم اهداف سفر اخیر نخست وزیر ترکیه به کشورهایی که بهار عربی در آنها اتفاق افتاده است را توضیح دهیم؟اردوغان در طول سفر به مصر بیش از 200 نفر از تاجران و بازرگانان را همراه خود به آن کشور برد. مصر بازاری برای 80میلیون نفر به حساب می‌آید و دروازه‌ای به بازارهای بزرگ‌تر آفریقای جنوبی است.حتی اردوغان در سفرش به کشور فقیر و قحطی‌زده سومالی که با اهداف بشردوستانه صورت گرفت، رؤسای گروه‌های بزرگ تجاری را به آن کشور برد تا سودهای اقتصادی کلانی از این کار عاید ترکیه شود.در سفر اردوغان به سومالی «احمد داوود اوغلو» وزیر امور خارجه ترکیه از هیأت همراه اردوغان جدا شد تا به آفریقای جنوبی برود که عضو گروه 20 است و در این کشور که در جنوب قاره آفریقا قرار دارد فروش محصولات ترکیه‌ای را افزایش دهد؛ این موضوعی بود که زیاد رسانه‌ای نشد.حتی ترکیه با وجود اینکه با اسرائیل اختلافات سیاسی دارد اما روابط اقتصادی‌اش با تل‌آویو را همچنان حفظ کرده است.
باوجود اینکه شکاف دیپلماتیک ترکیه و اسرائیل به‌خاطر کشته شدن 9 نفر از فعالان صلح‌طلب آن کشور توسط کماندوهای صهیونیستی همچنان وجود دارد اما روابط تجاری آنکارا و تل‌آویو رو به گسترش است. ترکیه در 8 ماه نخست سال‌جاری میلادی یک‌میلیارد و 300 میلیون دلار کالا و محصولات از اسرائیل خریداری کرده است. این موضوع نشان می‌دهد که مبادلات اقتصادی دوجانبه در مقایسه با سال گذشته، 40درصد افزایش یافته است.شرکت‌های ترکیه‌ای تقریبا یک میلیارد و 400میلیون دلار خودرو، فلزات و ماشین آلات به اسرائیل فروخته‌اند که نشان دهنده 20درصد افزایش در 7 ماه نخست سال 2011 میلادی است.
اردوغان گفته است که حجم صادرات ترکیه تا سال 2023 میلادی که مصادف با برگزاری جشن‌های صدسالگی تاسیس «جمهوری ترکیه» است، باید به 500 میلیارد دلار برسد. باتوجه به اینکه انتظار می‌رود میزان صادرات ترکیه تا پایان سال 2011 میلادی 130میلیارد دلار شود هنوز راه درازی وجود دارد تا این حجم مبادلات در طول 12 سال به 500 میلیارد دلار برسد. دادوستد و منافع تجاری عامل مهمی برای سیاست خارجی ترکیه به حساب می‌آید.
تودی زمان
