تلاقی علم و مدیریت شهری

اقدامات شهرداری در حوزه سلامت

از ابتدای سال1385 و پس از تشکیل اداره کل سلامت در مجموعه شهرداری تهران اقدامات مؤثری در حوزه سلامت به انجام رسیده است. این اقدامات را می‌توان در 5حوزه ارزیابی کرد. این پنج حوزه شامل اقدامات محلی، منطقه‌ای، شهری، ملی و بین‌المللی است. 1 - حوزه محلی شامل راه‌اندازی 374خانه سلامت محله با بیش از 200هزار نفر عضو نظیر کانون سالمندان.2 - حوزه منطقه‌ای شامل 22مرکز فرآموز (مرکز آموزش مهارت‌های رفتاری به کودکان و نوجوانان) و 22باشگاه چاقی. 3 - حوزه شهری شامل راه‌اندازی 3پردیس سلامت در مقیاس پهنه و برگزاری مراسم‌های مناسبتی 4 - سطح ملی شامل برگزاری همایش‌های سلامت شهری و تورهای مختلف.5 - سطح بین‌المللی شامل شرکت در همایش شهرنشینی و سلامت در کشور ژاپن و شرکت در مراسم روز جهانی سلامت در مصر .

توسعه شبکه‌های اجتماعی سلامت

شورای سلامت محله: این شورا با هدف جلب مشارکت افراد تأثیرگذار و مسئولین محلی در اداره امور محله، فراهم کردن بستر مناسب برای ساکنان محله جهت شرکت در مشارکت‌های اجتماعی، نهادینه کردن ارتباط مشارکت مردم با متولیان مدیریت شهری به‌ویژه در امر سلامت و تلاش جهت توسعه سلامت محله تشکیل می‌شودو در کنار خانه‌های سلامت یک‌بار در ماه تشکیل جلسه می‌دهد.

شبکه سلامت یاران شهر تهران: طرح تشکیل شبکه سلامتیاران با هدف شناسایی و ساماندهی نیروهای مشارکت‌جو در سطح محله، استفاده از پتانسیل نیروهای داوطلب در جهت خدمات‌رسانی سلامت به شهروندان و تقویت سرمایه اجتماعی در سطح محله‌های تهران به اجرا درآمده است. در این طرح، شهر تهران به بلوک‌های جمعیتی 2هزار نفره تقسیم و مسئولیت ارائه آموزش‌های سلامت به ساکنین هر بلوک بر عهده یک نفر به‌عنوان سلامتیار است.

کانون‌های سالمندان ومادر و کودک

کانون سالمندان: با توجه به اینکه مشارکت اجتماعی از عوامل مهم و اثرگذار در سلامت جسمی و روحی سالمندان است، کانون‌های سالمندی با هدف ارتقای سطح سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی سالمندان و جلب مشارکت آنها در اجرای برنامه‌های خانه‌های سلامت تشکیل شد. در آمار سال90، 374کانون سالمند با 75هزار عضو تشکیل شده است.

کانون مادر و کودک: کانون‌های مادر و کودک با مشارکت مادران سطح محله با هدف ارتقای سطح سلامت مادران و کودکان و ارائه آموزش‌های لازم به آنها در محلات شهر تهران تشکیل شده است. در سال90، 374 کانون مادر و کودک با 4 هزار و 216عضو فعالیت می‌کند.کانون پزشکان محله: طرح پزشک محله با نگاه سلامت محور به منظور هدایت امر سلامتی در محله و جلب مشارکت مردمی جهت ارتقای سلامت از طریق پزشکان داوطلب هر محله به اجرا درآمده است.

کانون‌های معلولان و خادمین مساجد

از آنجا که انزوا و وابستگی معلولان به خانواده برای جامعه هزینه‌بر است و آنان را از مشارکت در توسعه جامعه دور می‌کند، اداره کل سلامت شهرداری تهران در جهت پاسخگویی به نیاز‌های بحق جامعه معلولان و با هدف حفظ و ارتقای سطح سلامت و جلب مشارکت و افزایش حضور اجتماعی آنان اقدام به راه اندازی کانون معلولان کرده است. در سال90 در 374 کانون معلولان 7655عضو فعالیت می‌کنند.

همچنین طرح کانون خادمین مساجد به‌منظور حفظ و ارتقای سلامت، ایمنی و زیبایی مساجد شهر تهران با در نظر گرفتن جنبه‌های بهداشتی، زیست‌محیطی، اجتماعی و فرهنگی به اجرا درآمده است. در این طرح، فردی داوطلب با تأیید روحانی و هیأت امنای محترم مسجد به اداره سلامت منطقه معرفی می‌شود تا به‌عنوان رابط(خادم) سلامت مسائل بهداشتی و ایمنی مسجد و نظارت، برنامه‌های آموزشی را در مساجد برگزار کند. تعداد اعضای کانون خادمین سلامت 1538نفر است.

کانون‌های داوطلبین اهدای خون و دیابت

هدف از تشکیل این کانون‌ها مشارکت بیشتر شهروندان در اشاعه فرهنگ اهدای خون و همچنین تأمین خون مورد نیاز، به خصوص در مواقع ضروری است که با عضویت داوطلبین اهدای خون و مروجین این طرح در سطح محلات فعالیت خود را آغاز کرده است. در سال90 در 374 کانون اهدای خون 10هزار و 496عضو فعالیت ‌کرده‌اند.

از سوی دیگر تنها راه پیشگیری و درمان دیابت نوع اول یا دوم و افراد مستعد، افزایش آگاهی‌های عمومی از طریق اجرای دوره‌های آموزشی و جلب مشارکت‌های عمومی در کنترل و پیشگیری از این بیماری است. بنا بر همین ضرورت، اداره کل سلامت شهرداری تهران اقدام به راه‌اندازی کانون دیابت محله کرده است. در حال حاضر در374 کانون دیابت 15هزار و 914عضو فعالیت می‌کنند.

کانون‌های جوانان و پیشگیری از دخانیات

اعضای کانون جوانان گروهی از زنان و مردان جوان و نوجوان محلی با سنین بین 15 تا 30سال هستند که ساکن محله بوده یا محل کارشان در منطقه است و به‌صورت داوطلبانه در فعالیت‌های مشارکتی شرکت می‌کنند. در حال حاضردر 374کانون جوانان 21هزار و 503عضو فعالیت می‌کنند.

شهرداری تهران با هدف پیشگیری از گرایش به استعمال دخانیات در میان شهروندان، به خصوص جوانان و همچنین جلب مشارکت مردم و استفاده حداکثری از ظرفیت‌های محلی، اقدام به راه اندازی کانون‌های پیشگیری از استعمال دخانیات در سطح محلات تهران کرده است. در سال1390 کانون پیشگیری از استعمال دخانیات در سطح محلات شهر تهران تشکیل شد و حدود 8هزار نفر از شهروندان تهرانی به عضویت این کانون درآمدند.

سامانه 1888

مرکز نظارت همگانی شهرداری تهران (1888) در 26اردیبهشت‌ماه 1385 تاسیس شد. پیام‌های شهروندان در مرکز نظارت همگانی در چرخه‌ کاری پیچیده‌ای به سرانجام می‌رسد. این چرخه با تماس شهروند از طریق تلفن 1888، پیام‌ کوتاه به شماره 30001888 و درگاه اینترنتی شهرداری تهران به نشانی tehran.ir در بخش سامانه نظارت همگانی 1888 با این مرکز و انتقال پیام آغاز می‌شود. این پیام در سامانه 1888 ثبت شده پس از تجزیه و تحلیل و تشخیص موضوع و مدیریت ذیربط، برای بررسی و پاسخگویی طبقه‌بندی شده و از طریق سیستم، ارجاع می‌شود. مدیریت مربوطه نیز پس از بررسی یا انجام اقدامات لازم، نتیجه را از طریق سیستم به این مرکز ارسال می‌کند. پس از آن، واحدهای بازرسی با بررسی خبر ارسالی از بخش مربوطه، صحت آن را تأیید می‌کنند و سپس، نتیجه از طریق همان ابزار ارتباطی اعلام شده از سوی شهروند (تلفن و پست الکترونیک) به آگاهی وی می‌رسد.

سامانه شناسایی مدیران شهری

این سامانه، گواهی بر استقلال شهرداری تهران در تامین مدیران لایق و نیز بانک اطلاعات مدیران شهرداری تهران محسوب می‌شود. درعصر حاضر اهمیت جایگاه و نقش سطح مدیران به‌عنوان طراحان، هدایتگران و اداره‌کنندگان اصلی سازمان بر‌کسی پوشیده نیست و به کارگیری نظام‌های مؤثر انتخاب و جذب مدیران نیز از جایگاه مهم و ویژه‌ای برخوردار است. روند فزاینده رقابت و ضرورت دستیابی شهرداری به سطوح بالاتری از کیفیت و بهره‌وری ایجاب می‌کند که مدیران آینده تواناتر، مستعد‌تر و شایسته‌تر از مدیران امروز باشند. افراد متقاضی مدیریت از هر قشر اجتماع با توجه به قابلیت‌ها و توانایی‌های خود می‌توانند با ورود به پورتال شهرداری تهران tehran.ir و انتخاب لینک سامانه شناسایی مدیران شهرداری، فرم‌های مربوطه را تکمیل و ثبت‌نام کنند. سیستم، امتیازدهی اولیه را انجام داده سپس اداره کل انتصابات که مدیریت آن را عهده‌دار است امتیاز نهایی را اعمال کرده و افراد برای مصاحبه انتخاب می‌شوند.

سامانه ثبت درخواست‌های مردمی137

سامانه 137 از سال 1379 با نام مرکز ارتباطات مردمی و تحت مدیریت اداره کل روابط عمومی شهرداری و با هدف دریافت پیام شهروندان درخصوص مسائل شهری تاسیس شد. از دی ماه سال 1384 و با حضور دکتر محمدباقر قالیباف در شهرداری تهران و در پی تغییرات بنیادینی که در شیوه‌های مدیریت شهری به‌وجود آمد، این رویکرد نیز تبدیل به سیستمی مکانیزه شده و کارکردهایش گسترده‌تر شده و نام این سامانه از مرکز ارتباطات مردمی به سامانه مدیریت شهری 137 تغییر داده شد. در حال حاضر این سامانه در راستای اصول شهروند‌مداری و محله‌گرایی و مشارکت مردمی با شعار (سرعت، دقت، صحت) در خدمت شهروندان است. موضوعاتی که شهروندان درخصوص آن با سامانه 137 ارتباط برقرار می‌کنند شامل موارد ذیل است: خدمات شهری و عمرانی، حمل‌ونقل عمومی و ترافیک شهری، اماکن عمومی، زیباسازی و چشم‌انداز شهری، امور اجتماعی و مزاحمت‌های شهری.

سامانه دفاتر خدمات الکترونیک شهر

تأسیس دفاتر خدمات الکترونیک شهر یکی از مهم‌ترین اقدامات شهرداری تهران است که در راستای تحقق شهر و دولت الکترونیک و اجرای اصل 44 قانون اساسی با هدف کاهش تصدی‌گری و به‌کارگیری بخش خصوصی درچارچوب برنامه‌ چهارم توسعه‌ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور و بهبود کیفیت، تسهیل و تسریع در ارائه‌ خدمات به مردم راه‌اندازی شده است.

منظور از دفاتر خدمات الکترونیک شهر، واحدهایی‌ است که به‌وسیله اشخاص حقیقی برای ارائه‌ بخشی از خدمات شهرداری تهران تاسیس شده و عملکرد آنها براساس قوانین و مقرراتی انجام می‌گیرد که در چارچوب آیین‌نامه‌ مصوب‌ شورای اسلامی شهر تهران تدوین شده است. تسریع و تسهیل در امور اجرایی، کاهش تصدی‌گری، تأمین رضایت شهروندان و... از مهم‌ترین اهداف اولیه‌ تأسیس دفاتر خدمات الکترونیک بود.

سامانه پیگیری پرونده‌های حقوقی

سامانه‌ای است به‌منظور پیگیری روند کار پرونده حقوقی شهروندان که از طریق شماره نامه اداره کل حقوقی قابل دسترسی است. ابتدایی‌ترین امر جهت ارتقای بهره‌وری و دستیابی بیشتر به اهداف سازمانی، ایجاد یک نظام اداری منسجم و کارآمد است که با فراگیر شدن فناوری اطلاعات و نمایان شدن قالب‌ها و روش‌های گوناگون استفاده از آن در به‌روز کردن نظام اداری مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به این امر و دستور شهردار تهران درخصوص ایجاد شهر الکترونیک، سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران اقدام به الکترونیکی کردن ارجاعات و سوابق مربوط به پرونده‌های حقوقی در اداره کل حقوقی و مناطق 22گانه کرده است. با راه‌اندازی دفاتر خدمات الکترونیک شهر، دیگر نیازی نیست که هر شهروند بسیاری از امور اداری و شهری خود را در مدت‌‌زمان طولانی و با خستگی و سردرگمی پیگیری کند.

سامانه نقشه تهران

سامانه نقشه تهران یکی از سرویس‌های اطلاعات جغرافیایی شهرداری تهران است که آدرس اینترنتی map.tehran.ir در دسترس عموم قرار دارد. هر چند این نقشه از پایگاه داده مشترکی با سایر سرویس‌های اطلاعات جغرافیایی شهر تهران بهره می‌برد اما ظاهری متفاوت از بقیه داشته و با رعایت اصول کارتوگرافی از جهاتی زیباتر و برای بسیاری از کاربران عادی، کاربردی‌تر محسوب می‌شود. هدف از راه‌اندازی این سامانه ایجاد یک بستر جغرافیایی (نقشه تحت وب) برای بسیاری از سازمان‌ها و ارگان‌های مختلف جهت قرار دادن اطلاعات مکانی مورد نظر درقالب نقشه براساس معیارها و استانداردهای جهانی بوده‌است. این پروژه در سال گذشته با امکاناتی مانند بزرگنمایی 9 مرحله‌ای، امکان مرور نقشه براساس تصاویر ماهواره‌ای شهر تهران، نقشه معابر و یا به‌صورت ترکیبی راه‌اندازی شده‌است. نسخه جدید این نقشه با امکانات و قابلیت‌های بیشتر روی همان آدرس قبلی قرار گرفته است.

سامانه کاوشگر

سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران از آبان ماه سال 1384 سامانه آدرس‌یاب شهر تهران را راه‌اندازی کرد. این سامانه که در نگارش بعدی، کاوشگر تهران نام گرفت، براساس اطلاعات جغرافیایی بلوک‌های شهری، شبکه معابر و اماکن شهری تهران تجهیز شد. ابتدایی‌ترین امکانی که این سامانه برای کاربر فراهم می‌کند نقشه‌ای کاربردی از تهران با امکانات جانبی مثل آدرس‌یاب، مسیر‌یاب و جست‌وجوی اماکن و... برای پاسخگویی به نیاز شهروندان است. هدف از راه‌اندازی سامانه کاوشگر این بود که ابزاری برای انتقال اطلاعات جغرافیایی در اختیار شهروندان قرار دهد. در گام‌های بعدی امکاناتی مثل بازیابی آدرس و ایجاد اماکن خاص و... به آن اضافه شد. سامانه کاوشگر شهر تهران به شش روش، آدرس‌یابی، مسیریابی، مختصات‌یابی، امکان مشاهده نقشه، جست‌وجو براساس کدپستی و جست‌وجو براساس کد نوسازی این امکان را به کاربر می‌دهد که به نتیجه موردنظر خود برسد.

سامانه اطلس کلانشهر تهران

اطلس جدید کلانشهر تهران به نوعی رصد دوره‌ای این کلانشهر در قالب نقشه‌های آماری، توصیفی و تحلیلی همراه با متن‌های توضیحی و تحلیلی است. شاید مهم‌ترین وجه کاربردی اطلس جدید کلانشهر تهران، ارائه تصویری بصری - تحلیلی از وضعیت جاری و گذشته این کلانشهر به برنامه‌ریزان و مدیران شهری تهران باشد تا اختلافات فضایی و مکانی موجود را به روشنی استنباط کنند و قادر شوند در قالب نگرشی فضایی، برای چالش‌ها و نقاط قوت و ضعف شهری در حوزه‌های مختلف مورد بحث، تصمیمات مکانی مناسب‌تری اتخاذ کنند.

البته قابل ذکر است که این اطلس به‌نحوی تدوین شده که قابل استفاده برای طیف وسیعی از کاربران عمومی و تخصصی باشد. در همین خصوص در طراحی و کارتوگرافی این مستند تلاش شده از مفاهیم و روش‌هایی استفاده شود که در عین تخصصی بودن، برای کاربران عمومی نیز قابل استفاده باشد.

سامانه نسخه موبایل نقشه تهران

کاربران سایت تهران دات آی آر می‌توانند به‌صورت آنلاین از طریق مرورگر تلفن همراه که روی اغلب گوشی‌هایی که قابلیت دسترسی به اینترنت از طریق Wifiیا سرویس‌های مخابراتی نظیر GPRS دارند، نقشه تهران را مشاهده کنند. کاربران می‌توانند نقشه تهران را با امکان بزرگنمایی در چند مرحله و حرکت روی آن در چهار جهت اصلی مشاهده کنند.
نقشه موبایلی تهران نرم‌افزاری است که فروردین ماه89 در سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران تولید شده و به‌صورت رایگان در اختیار شهروندان تهرانی قرار گرفته‌است. این نرم‌افزار براساس توانایی و امکانات پردازنده و حافظه گوشی‌ها در دو نسخه ارائه شده است. نسخه اول، شش سطح بزرگنمایی دارد و در نسخه دوم، یک سطح بزرگنمایی بیشتر وجود دارد. قابلیت بزرگنمایی در هفت سطح، قابلیت جابه‌جایی نرم، قابلیت جست‌وجوی اماکن و معابر و قابلیت ثبت یک مکان از امکاناتی است که در این نرم‌افزار وجود دارد.

سامنه نظام اطلاعات مکانی(SDI)

SDI مخفف Spatial Data Infrastructure و به معنای زیرساخت اطلاعات مکانی است. به عبارت دیگر تدوین ساختارها و ایجاد ابزارهای فنی و قانونی برای برقراری ارتباط بین داده‌ها، خدمات، تولیدکنندگان و کاربران، با استفاده از خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات و در راستای یک نظام اجرایی و روندی مشخص برای به‌روز رسانی و تکمیل اطلاعات مکانی یا توصیفی است.کاربردهای اصلی SDI دسترسی همزمان کاربران مختلف به داده‌ها، یکپارچه‌سازی و به اشتراک‌گذاری اطلاعات و در واقع مکانیزمی پایدار برای اطلاعات مکانی در زمینه تولید، نگهداشت، به‌روزرسانی و بهره‌برداری است. نهادینه کردن طرح‌های شهری و مدیریت املاک، تسهیل خدمات به همه شهروندان، شفاف‌سازی و یکسان‌سازی خدمات به شهروندان، هماهنگ‌سازی سازمان‌ها و ارگان‌های وابسته به شهرداری و افزایش بهره‌وری از سرمایه‌گذاری‌های انجام شده از مزایای اجرای پروژه SDI است.

سامانه پرداخت عوارض نوسازی

شهروندان برای پرداخت عوارض شهری و پیگیری درخواست اصلاح می‌توانند از طریق سامانه الکترونیک اقدام کنند. پرداخت الکترونیکی در یک تعریف ساده به معنای انتقال نقدینگی از حساب فرد به حساب مقصد بدون مراجعه حضوری به بانک است. پولی که شهرداری تحت عنوان عوارض از مردم اخذ می‌کند یا مستقیم است و یا غیرمستقیم. از فهرست عوارض مستقیمی که در دست شهرداری است، تنها تعداد محدودی عملیاتی است که این تعداد نیز به 2گروه تقسیم می‌شوند؛ آنهایی که مستمرند مثل عوارض نوسازی یا بهای خدمات عمومی مدیریت پسماند و آنهایی که مستمر نیستند مثل عوارض شهرسازی که به‌اصطلاح موردی است. شهرداری تهران در تلاش است بستر دریافت این عوارض را از مردم به شیوه الکترونیک فراهم کند. تسهیلاتی که در حوزه اینترنتی می‌توان ایجاد کرد بالابردن سرعت، دقت، امنیت و اطمینان خاطر در مردم و سازمان مقصد است.

سامانه آماری شهرداری تهران

به‌منظور مستندسازی آمار و اطلاعات مربوط به عملکرد هر یک از زیرمجموعه‌های شهرداری تهران و بهره‌گیری از این آمار و اطلاعات در جهت برنامه‌ریزی آتی و استفاده محققان و دانش‌پژوهان داخل و خارج شهرداری تهران، هرساله مجموعه‌ای با عنوان آمارنامه شهرداری تهران شامل آمار و اطلاعات عملکرد یک سال گذشته واحدها و زیرمجموعه‌های شهر تهران ارائه می‌شود. از آنجا که آمارهای شهری یکی از فاکتورهای مهم تصمیم‌سازی مدیران شهری بوده و با فقدان این آمار و اطلاعات نمی‌توان مدیریت یکپارچه و منسجمی را بر پیکره شهر اعمال کرد، سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران کوشیده است تا با تهیه آمارنامه شهرداری تهران اطلاعات دقیقی را در اختیار مدیران شهرداری قرار دهد تا این اطلاعات مبنای تصمیمات کلان در مجموعه شهرداری قرار گیرد. این مجموعه از سال 1363 با نام کارنامه شهرداری تهران و از سال 84 با نام آمارنامه شهرداری تهران هرساله به‌صورت منظم منتشر شده‌است.