صباغزاده که فیلم پرفروش «سناتور» و فیلم به یاد ماندنی «خانه خلوت» را در کارنامه دارد در سالهای اخیر به سینمای تاریخی علاقهمند شدهاست. او البته «روزهای خاکستر» و «مهاجران» را نیز در سالهای دور کارگردانی کرده که هر کدام روایتگر مقطعی از تاریخ معاصر بودند. صباغزاده پس از فیلم تاریخی «خاک و آتش»، سراغ راه بهشت رفت تا ساخت فیلمی تاریخی - مذهبی را نیز تجربه کند. این فیلم هم اکنون به پرده سینماهاست و فروش جالبتوجهی هم ندارد. صباغزاده میگوید: بنیاد سینمایی فارابی نه در تولید و نه در اکران حمایتی از راه بهشت به عمل نیاورده است.
- قصه راه بهشت از کجا شروع شد؟
فیلمنامه اولیه راه بهشت را آقای انصاریان، تهیهکننده فیلم که از علمای دینی نیز هستند، نوشتند و به من ارائه دادند. وقتی فیلمنامه را خواندم از آن خوشم آمد و کمک کردم تا در بازنویسی نهایی بار دراماتیک و انسجام متن بیشتر شود. پس از آن وقتی بازنویسی نهایی انجام شد، شروع به ساخت فیلم کردیم.
- داستان این فیلم براساس یک واقعیت تاریخی است یا قصهای است که ذهن نویسنده آن را خلق کرده است؟
داستان راه بهشت قصه حقیقی دارد و مصعب یک شخصیت تاریخی است که در زمان پیامبر (ص) میزیسته. درخصوص زندگی مصعب و اتفاقاتی که حول آن روی داده، تحقیق شده و بر مبنای آن داستان شکل گرفته است. در واقع فیلمنامه راه بهشت با توجه به آن اتفاقات و برای سینما نوشته شده بهطوری که برای مخاطب نیز جذابیت داشته باشد تا بتواند با فیلم ارتباط برقرار کند.
- زمان ساخت فیلم چقدر طول کشید؟
4 ماه تدارکات ساخت و 55 جلسه فیلمبرداری طول کشید.
- باتوجه به اینکه ساخت فیلمهایی در این ژانر با سایر ژانرها تفاوت دارد، از مشکلاتی که سر راه تولید و ساخت راه بهشت با آن روبهرو شدید، بگویید؟
کارهای تاریخی در بخش ساخت، ایجاد فضای مناسب، امکانات و بودجه با مشکلات فراوانی روبهرو هستند و این مشکل در مورد راه بهشت بهدلیل اینکه از بودجه ناچیزی برخوردار بود و تهیهکننده باید تمام امکانات خود را به کار میگرفت تا بتواند فیلم را بسازد، حادتر بود. من هم تمام استعدادم را به کار گرفتم که با شرایط اقتصادی که وجود داشت، بتوانیم کار قابلقبولی ارائه دهیم وبا توجه به خروجی کار فکر میکنم فیلم نسبتاً موفقی شده که در سینما قابل پذیرش است.
- یعنی تمام سرمایه ساخت فیلم توسط تهیهکننده تأمین شد؟
یک مقدار از این بودجه را شبکه سحر در اختیار ما قرار داد و یک مقدار هم خود آقای انصاریان بهعنوان بخش خصوصی سرمایهگذاری کردند.
- از جانب فارابی یا سایر بخشهای دولتی حمایتی برای ساخت این فیلم صورت نگرفت؟
نه. فارابی حتی در واگذاری سالن سینما هم کمکی به ما نکرد چه برسد به اقتصاد آن. از دو سالن سینمایی که در اختیار داشت حتی یک سانس را هم به راه بهشت اختصاص نداد.
- اصلاً فیلمنامه راه بهشت قبل از ساخت به فارابی ارائه شد تا مشخص شود از ساختش حمایت میکند یا نه؟
بله. در ابتدا تهیهکننده راه بهشت مذاکراتی با فارابی داشت که به ساخت فیلم کمک کنند. اما ظاهراً در جریان گفتوگوها مباحثی مطرح میشود که آقای انصاریان زیربار آنها نمیرود و تصمیم میگیرد خودش به تنهایی کار را انجام دهد. تا آنجا که من اطلاع دارم کمکی از جانب فارابی به این فیلم نشده است.
- انتخاب بازیگران راه بهشت برچه مبنایی صورت گرفت. با توجه به اینکه شخصیتهای اصلی فیلم شما، امین زندگانی و الهام حمیدی، به نوعی در این ژانر امتحان پس دادهاند دلیل انتخاب این دو نفر این موضوع بود یا علت دیگری داشت؟
نه، به این دلیل نبود. نخستین مشکلی که ما در زمینه انتخاب بازیگر داریم این است که با فقر بازیگر روبهرو هستیم. برخی علاقهمندند تله فیلم کار کنند، برخی دوست ندارند کار تاریخی انجام دهند، برخی از بازیگرانی که انتخاب میکنید ممکن است درگیر کار دیگری باشند و. . . همه اینها انتخاب را مشکل میکنند. مضاف بر اینکه همه هنرپیشگان ما در زمینه سوارکاری کارآزموده نیستند؛ توانایی که برای کارهایی از این دست بازیگر باید داشته باشد. اما آقای زندگانی این تجربیات را داشتند و همین در کار خیلی به ما کمک میکرد در کنار اینکه ایشان چهره خیلی خوب و قابلقبولی هم برای ایفای این نقش داشتند.
- شرایط اکران و تبلیغات راه بهشت چگونه است؟ از امکاناتی که در اختیارتان قرار داده شده راضی هستید؟
تعداد سالنهایی که از روز اول برای اکران به ما دادند هشت سالن بود که سالن سه سینمای استقلال، شاهد و بهمن بهصورت تمام وقت در اختیار ماست ولی سالن بقیه سینماها بهصورت تک یا دو سانس فیلم را اکران میکنند و بسته بهنظر سینماداران ساعات اکران مشخص شده است. بقیه سالنها هم صبر میکنند، اگر فیلم فروش خوبی داشت به سراغش میآیند و اکرانش میکنند و اگر هم نفروخت، خودشان را پنهان میکنند.
- چنین اقداماتی در زمان اکران چه مشکلاتی برای فیلمها بهوجود میآورند؟
این نحوه سانسبندی به فیلم ضربه وارد میکند چراکه آزادی در انتخاب زمان دیدن فیلم را از مخاطب میگیرد. ممکن است یک نفر ساعت 3 بتواند بهدیدن فیلمی برود اما وقتی ساعت اکران آن 9 شب باشد با برنامه او جور در نمیآید و در نتیجه از دیدنش منصرف میشود. اگر سالن سینما بهطور کامل در اختیار فیلمها باشد مخاطب استقبال بیشتری میکند؛ چون در غیراین صورت انتخاب برایش مشکل میشود.
- باتوجه به تجربیاتی که در این سالها به دست آوردهاید و مشکلاتی که ساخت آثار تاریخی با خود همراه میکند، باز هم حاضرید در این ژانر اثر دیگری خلق کنید؟
نمی توانم با صراحت به این سؤال پاسخ دهم. بهعنوان یک تهیهکننده اقتصاد انجام چنین کاری را ندارم که بتوانم اثر تاریخی تولید کنم، زیرا واقعا مخارج بالایی میطلبد. اما چنانچه بودجه از جانب دولت تامین شود و مشکلی در زمان اکران و فروش وجود نداشته باشد، دوست دارم دوباره تجربهای در این زمینه داشته باشم. از آنجایی که من یک فیلمساز هستم اگر موضوعی در زمینه تاریخ باشد که به آن علاقهمند باشم- مانند خاک و آتش و راه بهشت که با احساس درونی و عشق و علاقه آنها را ساختم - یکبار دیگر چنین کاری خواهم کرد.