آفتاب سوختگى هنگامى رخ مى‌دهد که مقدار تابش اشعه خورشید یا سایر منابع نورى حاوى اشعه ماوراى بنفش بیش از توانایى رنگدانه محافظت کننده پوست بدن یعنى ملانین باشد. [کارکردهای پوست]
آفتاب سوختگى شدید به همان اندازه سوختگى حرارتى وخیم است و ممکن است همان اثرات عمومى مانند تاول زدن، ورم و تب را داشته باشد. بنابراین نباید آفتاب سوختگى را بى‌اهمیت انگاشت. [عوامل خطرساز برای آفتاب‌سوختگی]
هرسال بسیارى از افراد در نتیجه قرار گرفتن در معرض نور شدید خورشید فوت مى‌کنند و میلیون ها نفر دچار آفتاب‌سوختگى مى‌شوند.
آفتاب‌سوختگى برخلاف سوختگى حرارتى فوراً تظاهر نمى‌کند.
بنابراین هنگامى که دردناکى و قرمزى پوست شروع می‌شود، آسیب پوستى از قبل رخ داده است. درد در ۶ تا ۴۸ ساعت ابتدایى پس از قرار گرفتن در معرض آفتاب شدید بیشترین شدت را دارد. در موارد شدید ممکن است پوست تاول بزند. تورم پوست، به خصوص پاها شایع است.
سمومى در بدن به علت آفتاب سوختگى آزاد مى‌شوند و باعث ایجاد تب به صورت یک علامت معمول می‌شوند. پوسته ریزى معمولاً سه تا هشت روز پس از قرارگرفتن در معرض آفتاب شدید رخ مى دهد.
عواقب درازمدت سال هاى متوالى قرار گرفتن در معرض نور تند خورشید نیز مهم هستند.
یک بار آفتاب سوختگى همراه با تاول زدن پوست احتمال سرطان سلول هاى رنگى پوست (ملانوسیت ها) را که ملانوم نامیده مى شود دو برابر مى‌کند. قرار گرفتن مداوم در معرض نور خورشید باعث پیرى زودرس پوست و ایجاد چین و چروک در آن مى شود. لکه هاى پیرى (lentigo) نتیجه تابش نور خورشید به پوست هستند.
سرطان پوست (چه از نوع سلول پایه اى و چه از نوع سلول فلسى) مستقیماً با میزان قرار گرفتن در معرض آفتاب (که بر حسب دو عامل رنگدانه هاى پوست و ساعات زیر آفتاب بودن معین مى شود) ارتباط دارد. [جلوگیری از سرطان پوست]
نهایتاً در معرض قرارگیرى به نور خورشید و صدمه ناشى از اشعه ماوراى بنفش در ایجاد آب مروارید دخیل دانسته شده است.
کرم هاى ضد آفتاب بسیار موثرى براى محافظت در برابر اشعه هاى ماوراى بنفش A و B (به ترتیب اشعه ماوراى بنفش داراى طول موج بلند و کوتاه)، که اجزاى نور خورشید هستند، مسئول سوختن و تغییرات سرطانى در پوست هستند.
کرم هاى ضدآفتاب، لباس هاى پوشاننده و عینک هاى آفتابى ضد اشعه ماوراى بنفش، همگى براى پیشگیرى از قرار گرفتن در برابر نور خورشید توصیه مى‌شوند. استفاده از کرم ضدآفتاب داراى فاکتور محافظتى نور خورشید (SPF) بالا توصیه مى شود. اعداد بالاتر SPF بیانگر قدرت محافظت بیشتر کرم است. متاسفانه راهى براى "برنزه شدن بى خطر" در آفتاب وجود ندارد. [پیشگیری از آفتاب‌سوختگی]
اگر دچار آفتاب سوختگى شدید:
- دوش یا حمام آب سرد بگیرید یا پارچه مرطوب و سرد روى سوختگى قرار دهید.
- کرم‌های حاوى بنزوکائین، لیدوکائین و وازلین روی پوست نمالید.
- اگر تاول پوستى به وجود آمده است، پانسمان خشک ممکن است از عفونت جلوگیرى کند.
- •اگر پوستتان تاول نزده است، از کرم هاى مرطوب کننده براى تسکین ناراحتى استفاده کنید.
- داروهاى مسکن مانند ایبوپروفن را براى تخفیف درد مصرف کنید. [تسکین‌دادن آفتاب‌سوختگی]
در صورتى که به همراه آفتاب سوختگى تب دارید یا تاول هاى پر از مایع، سرگیجه یا اشکالات بینایى به همراه آفتاب سوختگى وجود دارند. باید فورا به پزشک مراجعه کنید.
