برای مثال، انجام وظایفی مانند نظافت معابر و جلوگیری از کلاهبرداری در کسب‌وکار را حاکمان هر شهر عهده‌دار می‌شدند. اما با روی کارآمدن ناصرالدین شاه و سفر او به ینگه دنیا اوضاع کمی تغییر کرد.
در این دوره نهاد حسبه که ریشه تاریخی و دینی داشت، تشکیل شد و تحت عنوان اداره احتسابیه با وظایف نامشخص گاهی مستقل و زمانی زیر نظر نظمیه یکسری اقدامات را انجام می‌داد. بعد از مشروطه اداره احتسابیه سر و سامان بیشتری گرفت. «میرزا محمودخان کاشانی» نخستین مسئول اداره احتسابیه در تهران بود. با فتح تهران توسط مشروطه‌خواهان، برای تقسیم وظایف و سر و سامان دادن به امور اداره پایتخت همچون کشورهای غربی نخستین زمزمه‌های راه‌اندازی تشکیلاتی با عنوان بلدیه در پایتخت پیچید. این زمزمه‌ها با استعفای «میرزا نصرالله‌خان مشیرالدوله» به‌عنوان رئیس نخستین کابینه قانونی و مطابق این خواست مجلس که وزیران باید مسئول و در برابر دولت جوابگو باشند، قوت گرفت.
طرح تأسیس سازمان بلدیه برای نخستین بار 29 اسفند ماه سال 1247 خورشیدی در مجلس اول مطرح شد. با تصویب طرح و بر اساس مصوبه مجلس «محمدخان قاجار دولو» مأمور تدوین نظامنامه بلدیه شد؛ نظامنامه‌ای که 5 فصل و 108 ماده داشت و قوانین آن ترجمه و اقتباس از قوانین شهرداری‌های فرانسه و بلژیک بود. البته همین نظامنامه بعدها پایه و اساس شکل‌گیری شهرداری در تهران شد.
این نظامنامه در خرداد ماه سال 1286 خورشیدی به تصویب نمایندگان مجلس رسید. محمدخان قاجار دولو هم بعد از تصویب نظام بلدیه اقداماتی مانند نامگذاری خیابان‌ها و کوچه‌ها، شماره‌گذاری خانه‌ها و دکان‌ها، تأمین روشنایی چند خیابان شهر در شب‌ها و رساندن آب آشامیدنی به خانه‌ها با گاری‌ها، نظافت و آبپاشی خیابان‌ها را در پایتخت انجام داد.
نظر شما