همشهری آنلاین - ثریا روزبهانی: بعد از چندین بار جابه‌جایی، چندین سالی می‌شود که چراغ این کتابفروشی در خیابان پانزده خرداد روشن است. ابتدا عنوان این کتابفروشی، کتابفروشی علمی اسلامیه بود؛ بعدها عنوان «اسلامیه» انتخاب و ماندگار شد. سال ۱۳۰۰ نیز در کنار کتابفروشی، انتشارات اسلامیه راه‌اندازی شد.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
کتاب‌ها اوایل از بمبئی و پاکستان وارد می‌شد؛ اما بعدها با ظهور چاپ سنگی، قرآن و ادعیه در چاپخانه اسلامیه و در ایران منتشر شد. سیدمحمدعلی کتابچی مؤسس این مرکز بود. قبل از اسلامیه کتاب فروشی‌های دیگری هم بودند اما به مرور تعطیل شدند و این کتابفروشی، قدیمی‌ترین کتابفروشی است که از آن زمان تاکنون به فعالیت خودش ادامه داده است.
نصرالله حدادی درباره این کتابفروشی قدیمی می‌گوید: «اواسط دوره قاجار که محدوده بازار بزرگ تهران در حال گسترش بود، «حاج علیخان مقدم مراغه‌ای» ملقب به «حاجب‌الدوله» که بیشتر با لقب «علیخان فراشباشی» یا همان قاتل امیرکبیر معروف بود، تیمچه حاجب‌الدوله را می‌سازد تا به رسم نیاکان خود از بازار و تجارت، دور نیفتد. تیمچه‌ای که از ابتدا به مرکزی برای فعالیت کتاب‌فروشان تبدیل شد. «میرمحمدعلی شیرازی» از نخستین کسانی بود که حدود سال‌های ۱۲۷۰ کتابفروشی کوچک خود را در این تیمچه تاسیس کرد تا از پیشگامان نشر و فروش کتاب به ویژه کتاب‌های مذهبی باشد. طولی نکشید که به سبب همین پیشگامی، بین اهالی بازار، با کنیه «کتابچی» شناخته شد.»
حدادی در ادامه می‌گوید: «این کنیه و شهرت پای شاه مملکت، ناصرالدین شاه قاجار را به مغازه‌اش برای خرید چندین جلد کتاب مذهبی، باز کرد. این خاطره‌ای است که میرمحمدعلی کتابچی به عنوان پیشگام و خادم نشر ایران برای ۳ فرزند خود با نام‌های «سیدحسین»، «سیدمحمود» و «سیداحمد» تعریف کرده و به تاکید تاریخ‌نویسان و تهران‌پژوهان، بخشی از هویت شهر محسوب می‌شود. آن سال‌ها که هنوز خبری از صنعت چاپ نبود، میر محمدعلی کتابچی، کتاب‌ها را با دشواری فراوان از هند و پاکستان، وارد ایران می‌کرد. واردات با کشتی انجام می‌شد که مسیرش از بندرعباس به شیراز و در نهایت تهران و تیمچه حاجب‌الدوله بود. با متداول شدن چاپ سنتی یا سنگی، واردات نیز کم رنگ شد.»
نخستین انتشارات پایتخت که نام «اسلامیه» را برای خود انتخاب کرده بود در دوره پهلوی با توجه به شهرسازی‌های نوین و عرصه‌گشایی‌های معاصر، به ترتیب در محدوده خیابان‌های ناصرخسرو، باب همایون و ۱۵ خرداد جابه جا شد.
این کتابفروشی قدیمی در خیابان ۱۵ خرداد، جنب بازار آهنگران قرار دارد و کتاب‌هایی همچون بحارالانوار، وسائل الشیعه، جواهرالکلام فی شرح شرایع‌الاسلام، الاصول من الکافی و حقوق مدنی از جمله ۷۰۰ عنوان کتابی است که انشارات اسلامیه آنها را منتشر کرده است.
نظر شما