اما اگر زمانی کالاهای برقی و خودرو و انواع منسوجات به دلایلی همچون نامرغوبی جنس داخلی در مقایسه با نمونه خارجی آن و یا ناتوانی در بخش تولید، وارد میشدند و بازار نیز داشتند، طی سالهای اخیر روند واردات شکل دیگری به خود گرفته است. این بخش از واردات به بخش کشاورزی و محصولات باغی مختص میشود. با توجه به اینکه ایران در برخی محصولات خود نیز صادرکننده است، میزان واردات نباید چندان شدید باشد که کمر تولیدگران را خم که نه، بشکند.
سیاستهای دوگانهای که در بخش کشاورزی و بازرگانی اتخاذ میشود به گونهای است که بسیاری را از ادامه فعالیت در این بخش منصرف کرده است؛ چرا که در زمان باردهی محصولاتشان و هنگامی که میخواهند آن را راهی بازار کنند، بازار را در دست چین و آمریکا و ترکیه و پاکستان و... میبینند.
استان قزوین، یکی از استانهایی است که بهرغم آن که بخش صنعتی در آن پای گرفته؛ اما همچنان در بخش کشاورزی نیز فعال است و تنوع محصولات آن به گونهای بوده است که مسئولان سازمان جهاد کشاورزی استان برای افزایش بهرهوری و تولید ارزش افزوده به فکر راهکارهای تازه و بهکارگیری روشهای نوین کشاورزی باشند؛ اما واردات نابههنگام، یک مانع جدی برای این توسعه محسوب میشود.
مسئولان سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین، با اعتراض به روند واردات میوه، میگویند: طی سالهای اخیر واردات مغز بادام از آمریکا، مغر فندق از ترکیه، مغز گردو از اوکراین، سیب خارجی در فصل بهار و گلابی چینی در زمان برداشت محصول گلابی داخل، ضررهایی را به باغداران وارد کرد ه است.
روند واردات به گونهای است که علاوه بر آن که باغداران مجبور به فروش محصولات خود با قیمتی پایینتر از پیشبینیهایشان میشوند، مانع توسعه باغهای جدید و حذف باغهای چند ساله از جمله گردو، آلو یا زرد آلو و بادام نیز در استان شده است.
یکی از راهحلهایی که به نظر سادهترین راه نیز هست، هماهنگی وزارتخانه دخیل در امر واردات با بخش کشاورزی است تا براساس نیاز کشور اقدام به واردات کند نه براساس حدس و گمان و یا پیشبینیهای دور از واقعیت این مشکل واردات که در نهایت موجب دلسردی بخش کشاورزی میشود، در شرایطی است که ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی در دستور کار مسئولان نیز هست.
براساس قانون برنامه چهارم توسعه، طی 5 سال این صنایع باید در کشور ایجاد میشد؛ چرا که علاوه بر کاهش ضایعات کشاورزی، موجب افزایش ارزش افزوده، ایجاد اشتغال و بهکارگیری صنایع در بخش کشاورزی سنتی خواهد شد. البته بهرغم گذشت بیش از 4 سال از اجرای برنامه چهارم، موفقیت چشمگیری در این بخش حاصل نشده و در بیشتر استانهایی که فعالیت کشاورزی رونق دارد، این صنایع یا ایجاد نشدهاند و یا تنها واحدها مجوز ساخت دریافته کردهاند و هنوز نهتنها از تولید محصول خبری نیست؛ بلکه ساختمان آن نیز احداث نشده است.
نمونه آن را میتوان در استانهای گیلان، کهگیلویه و بویراحمد، آذربایجان غربی و فارس مشاهده کرد.در استان قزوین، تاکنون 233 فقره مجوز برای صنایع تبدیلی با سرمایه 2 هزار و 403 میلیارد ریال توسط سازمان جهاد کشاورزی صادر شده و پیشبینی شده در صورت آغاز فعالیت این واحدها 4 هزار و 994 نفر در این بخش که ظرفیت تولید آن یکصد هزار و 791 تن است، مشغول به کار شوند.
تعداد واحدهایی که از سوی سازمان جهاد کشاورزی و صنایع و معادن استان مجوز بهرهبرداری گرفتهاند نیز در مجموع 290 واحد با ظرفیت تولید 2 هزار و 316 تن و با اشتغالزایی 10 هزار نفر بوده است.با وجود این آمارها، از مجموع محصولات کشاورزی استان اعم از زراعی، باغی، دامی و شیلات که 2259، 696، 417، و 3/1 هزار تن برآورد شده است، تنها 40 درصد آن فرآوری میشود که این رقم را میتوان با ملاحظاتی به کل کشور نیز تعمیم داد، در حالی که در کشورهای توسعه یافته 80 – 70 درصد تولیدات کشاورزی، فرآوری میشود.
مسئولان سازمان جهاد کشاورزی استان، کمبود مواد اولیه بر اثر خشکسالی و سرمازدگی محصولاتی چون انگور، زیتون و پسته، عدم توجه کشاورزان به توسعه و کشت منظم محصولات اعم از زراعی و باغی و دامی با توجه به نوسان قیمتها و خشکسالیها و تاثیرات محیطی آن، صدور بیرویه جواز تاسیس واحدهای تولیدی فرآوردههای لبنی و ذرت خشک کنی در مقابل واحدهای کشاورزی که موجب افزایش قیمتها و ایجاد جذابیت در آن بخشها شده و در نهایت کمبود اعتبارات و تسهیلات بانکی اعم از سرمایه در گردش و ثابت در استان را از مهمترین عواملی میدانند که فرآوری محصولات زراعی و باغی را با کاهش مواجه کرده است.
ایجاد و تولید بخشی از چرخه صنعت است و بخش سودآورتر آن، بخش فروش است.
مهمترین بازار هدف ایران برای محصولات صنایع تبدیلی کشورهای آسیای میانه، حاشیه خلیج فارس و اروپا است و بیشترین حجم صادرات نیز در زمینه خشکبار اعم از کشمش، پسته و سبزی و صیفی و تولیدات گلخانهای و تـولیدات دامی شامل تخم مرغ و فرآوردههای لبنی است؛ البته فروش این محصولات برای ایران در شرایط چندان مطلوبی نبوده و توفیق چشمگیری نداشته است،
چنانچه مسئولان سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین میگویند: نبود نقدینگی و ضعف سرمایهگذاری، تحولات اقتصاد جهانی و عدم مطالعات توجیه پذیری اقتصادی طرحها پیش از راهاندازی آنها، موجب شده که در بخش فروش ضعیف عمل کنیم.
همشهری استانها