دکتر پاکزاد، در نشست روز سه شنبه، 14 آذر که با همت «مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ای مؤسسه همشهری» برپا شده بود، به عنوان سخنران حضور یافت و نظریات خود را در باره «زیبایی شناسی و طراحی شهری» ارائه کرد.
در فاصلة کوتاهی که بین دو بخش «مقالات» و «پرسش و پاسخ» به منظور استراحت درنظر گرفته شده بود، فرصت را مغتنم شمرده و دربارة «زیبایی و طراحی شهری» با دکتر پاکزاد مصاحبه کوتاهی انجام دادیم. او به گرمی و با اشتیاق به سوالات پاسخ داد.
- خصوصیات یک شهر زیبا چیست؟ اینکه شهر از لحاظ بصری زیبا باشد، کافی است؟
زیبایی یک شهر از لحاظ بصری کافی نیست. زیبایی یک شهر باید با خواسته های ما هماهنگ و برای ما قابل قبول باشد.
- تأثیرات یک طراحی خوب شهری چیست؟
یک طراحی خوب شهری به مردم انبساط خاطر می دهد و آنها را به محیط و شهر علاقمند می کند.
- نقش طراحی شهری در زیباکردن یک شهر چیست؟ چگونه طراحی باعث زیبایی شهر می شود؟
زیبایی، مانند هر پدیدة دیگری سه مؤلفه فرم، عملکرد و معنا دارد. فرم صورت یک پدیده است که شامل شکل، ساختار، وزن و حجم است. عملکرد همان استفاده ای است که برای انسان و بشریت دارد و معنا مؤلفه ای است که ما را به دنیاها و عالم های دیگر وصل می کند. نقش یک طراح شهری مثل نقش یک برنامه ریز، زمین شناس و پزشک است. وظیفة یک طراح شهری به عنوان یک هماهنگ کننده، این است که سه مؤلفه فرم، عملکرد و معنا را در جهت ارتقای کیفیت و هر چه نزدیک ترشدن به ایده آل ها بکار بگیرد.
- نقش مردم در زیبایی شهر به عنوان کسانی که زیبایی را می شناسند و خلق می کنند، چقدر است؟
ملت، از رئیس جمهور تا پایین ترین رده و از فرهیخته ترین تا بی سوادترین، همگی خلق می کنند. آنها با ایجاد فضایی که مانند آینه ای تمام نماست، روی شهر تأثیر می گذارند. این تأثیر به شرایط اقتصادی و اجتماعی و غیره بستگی دارد. به عبارت دیگر این شرایط اقتصادی، اجتماعی و از این قبیل است که بر روی چیزهایی که در حد توان، خلق می شوند، تأثیر می گذارند. بدین گونه است که شهر آینه تمام نمای جامعه می شود.
- برای یک شهر زیبا، مدرن طراحی کنیم یا کلاسیک؟
باید دید توقع چیست؟ یک اتوبان یا یک فرودگاه که پدیده های جدیدی هستند، سنتی طراحی نمی شوند. ولی طراحی مسجد یا فرهنگسرا می تواند سنتی باشد.
- زیبایی در تنوع است یا در وحدت شکل و فرم؟
هیچکدام و هردو. زیبایی فقط در یک چیز نیست. در همه جا ممکن است باشد. تنوع هم همه جا هست. اما این طراح است که تنوع را کشف می کند. طراح به عنوان تسهیل کننده و محرک عمل می کند.
- در تهران آثار و ابنیه ای متعلق به چند قرن پیش وجود دارد. گاهی در کنار این آثار، ساختمانی با معماری مدرن وجود دارد. این موضوع از لحاظ بصری و زیبایی چه تأثیری بر روحیه شهروندان تهرانی دارد؟
این تأثیر به دو عامل بستگی دارد. اول اینکه هر چیز سرجای خود قرار بگیرد و و دوم نحوة ترکیب آنها به گونه ای خوشایند باشد. گاهی ترکیب آنها در کنار هم، زیباست و موجب انبساط خاطر می شود. گاهی در کنار هم زیبا نیستند و تأثیر خوب برجای نمی گذارند.
- طراحی مناسب، برای شهری که از نو ساخته می شود، کدامست؟
باید دید توقع و تصویر ذهنی آدمها از یک شهر چیست. طراحی یکسان و هماهنگ، برای یک منطقه تجاری مناسب نیست و ممکن است به خستگی و دلزدگی بیانجامد. یک منطقه تجاری باید زنده باشد. اما یک منطقه مسکونی باید آرام تر باشد. پس به طرحی نیاز دارد که این آرامش را هر چه بیشتر القا کند.
- تهران چقدر زیباست؟
به اندازه ای که شهروندان آن را زیبا می بینند. اگر شهروندان، تهران را زشت بدانند، سعی در زیبا کردن آن می کنند.
- چرا باید تهران را زیباتر کرد؟ آیا اساساً نیاز آن احساس می شود؟
نیاز به زیباتر شدن تهران احساس می شود، نه فقط به این دلیل که انسان ها خواهان زیبایی هستند، بلکه به این دلیل که زیبایی انبساط خاطر ایجاد می کند.
- اولویت اول برای زیبا کردن تهران چیست؟
باید دید شهروندان تهرانی از زیبایی چه می فهمند.
