نظرسنجی تلفنی درباره چهارشنبه سوری

پیشگفتار

یکی از آئین های سالانه ایرانیان چهارشنبه سوری یا به عبارتی دیگر چارشنبه سوری است. ایرانیان آخرین سه شنبه سال خورشیدی را با بر افروختن آتش و پریدن از روی آن به استقبال نوروز می روند.   

چهارشنبه سوری، یک جشن بهاری است که پیش از رسیدن نوروز برگزار می شود.مردم در این روز برای دفع شر و بلا و برآورده شدن آرزوهایشان مراسمی را برگزار می کنند که ریشه اش به قرن ها پیش باز می گردد.

ظاهرا مراسم چهارشنبه سوری برگرفته از آئین های کهن ایرانیان است که همچنان در میان آنها و با اشکال دیگر در میان باقی بازماندگان اقوام آریائی رواج دارد.  یکی از مهمترین مراسم چهارشنبه سوری بوته افروزی است.

در ایران رسم است که پیش از غروب آفتاب، هر خانواده بوته های خار و گزنی را که از پیش فراهم کرده اند روی بام یا زمین حیاط خانه و یا در گذرگاه کپه می کنند و با غروب آفتاب و نیم تاریک شدن آسمان، زن و مرد و پیر و جوان گرد هم جمع می شوند و بوته ها را آتش می زنند.

در این هنگام از بزرگ تا کوچک هر کدام سه بار از روی بوته های افروخته می پرند، تا مگر ضعف و زردی ناشی از بیماری و غم و محنت را از خود بزدایند و سلامت و سرخی و شادی به هستی خود بخشند. مردم در حال پریدن از روی آتش ترانه هایی می خوانند.

زردی من از تو ، سرخی تو از من

غم برو شادی بیا ، محنت برو روزی بیا

ای شب چهارشنبه ، ای کلیه جاردنده ، بده مراد بنده

خاکستر چهارشنبه سوری، نحس است، زیرا مردم هنگام پریدن از روی آن، زردی و ییماری خود را، به آتش می دهند و در عوض سرخی و شادابی آتش را به خود منتقل می کنند. سرود "زردی من از تو / سرخی تو از من"
در هر خانه خاکستر را در خاک انداز جمع کرده، و آن را از خانه بیرون می برند و در سر چهار راه، یا در آب روان می ریزند. تا باد یا آب آن را با خود ببرد.

ایرانیان عقیده دارند که با افروختن آتش و سوزاندن بوته و خار فضای خانه را از موجودات زیانکار و دیو پلیدی و ناپاکی را از محیط زیست دور و پاک می سازند.

تمامی آیین ها و یادمان هایی که مردم ایران در مناسبت های  گوناگون بر پا می داشتند و بخشی از آنها همچنان در فرهنگ این سرزمین پایدار شده است ، با منش ، اخلاق و خرد نیاکان ما در آمیخته و در همه آنها ، اعتقاد به پروردگار ، امید به زندگی ، نبرد با اهریمنان ،در قالب نمادها ، نمایش ها و آیین های گوناگون نمایشی گنجانده شده است.

و اینک رفتار خشونت آمیز و مغایر با عرف و منش جامعه نطیر آنچه که امروزه تحت نام چهارشنبه سوری شاهد آن هستیم ، در هیچکدام از این آیین ها دیده نمی شود.

کلیات تحقیق

در این گزارش با به کارگیری نظرسنجی تلفنی و بدست آوردن آمارها، پردازش و تحلیل علمی آنها، سعی شده است تا به اهمیت چهارشنبه سوری از نظر پاسخگویان دست یافت.  این گزارش حاصل جمع آوری پاسخ 1000نفر از مردم تهران به پرسشنامه تهیه شده توسط واحد نظرسنجی تلفنی مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ای موسسه همشهری است.

این افراد به صورت تصادفی و بر اساس مراجعه به فهرست شماره تلفن ها (از 22000000 الی 88999999) انتخاب شدند. در این گزارش نظر کسانی که تمایل به پاسخگویی به تمام پرسش های تحقیق را داشته اند، منعکس شده است.

اهداف  تحقیق

هدف کلی این تحقیق دستیابی به مجموعه اطلاعات و پاسخ هایی است که پاسخگویان  در مورد اهمیت برگزاری مراسم چهارشنبه سوری اظهار کرده اند و مشکلاتی را که برای  برگزاری آن در پیش رو دارند.

روش نظرسنجی

در این پژوهش، از نظرات عامه مردم به صورت تلفنی (نظرسنجی تلفنی) به روش پیمایشی و نمونه گیری تصادفی استفاده شده است. عددهای داخل جدول گرد شده است.

جامعه نمونه

در این تحقیق نمونه آماری شامل  1000 نفر از مردم تهران است لازم به ذکر است که از این تعداد  33درصد مرد و 67درصد زن هستند.

زمان اجرای نظرسنجی

این نظرسنجی از تاریخ 14تا  17 اسفند ماه 1385 توسط گروه نظرسنجی مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ای روزنامه همشهری انجام شده است.

پرسشنامه نظرسنجی

1- جنس         

2- سن           

3- آیا در چهارشنبه آخر سال مراسمی برگزار می کنید؟

4- چه می کنید؟

5- به نظر شما برگزاری این مراسم چقدر مهم است؟

6- برگزاری این مراسم به شیوه ای که در این چند سال اخیر باب شده باعث چه مشکلاتی شده است؟

7-  به نظر شما شهرداری چه نقشی در بی خطر برگزار کردن مراسم شب چهارشنبه سوری دارد؟                            

چکیده:

طرح نظرسنجی حاضر، ‌به منظور دست یافتن به اهمیت مراسم چهار شنبه سوری در میان تهرانی ها انجام گرفته است. مهمترین یافته های این طرح به قرار زیر است.

1.  67 درصد از پاسخگویان را زنان و 33درصد را مردان تشکیل می دهند.

2.  18 درصد پاسخگویان در گروه سنی  25-21 سال قرار دارند .

3 . برنامه 40 درصد از  پاسخگویان در چهارشنبه آخر سال برگزاری مراسم این شب است.

4. برنامه 46 درصد از پاسخگویان آتش روشن کردن و از روی آتش پریدن را در شب چهارشنبه سوری است.

5.  46 درصد پاسخگویان مراسم چهارشنبه سوری را زیاد مهم می دانند.

6. 37 درصد ازپاسخگویان مهمترین مشکل برگزاری این مراسم در چند سال اخیر را ایجاد سر و صدای بیش از حد  (آلودگی صوتی )عنوان نموده اند.

7.  29 درصد ازپاسخگویان جلوگیری از خرید و فروش مواد محترقه توسط شهرداری را در بی خطر برگزار کردن این شب موثر می دانند.

جنس پاسخگویان   

بر اساس جدول شماره 1، از میان 1000 نفر پاسخگو  67درصد  زن  و 33درصد مرد  هستند. 

جدول شماره  1- توزیع پاسخگویان بر اساس جنس

نمودار شماره  1- پراکندگی جنسی پاسخگویان

سن پاسخگویان
بر اساس جدول شماره 2، از میان 1011نفر پاسخگو 18 درصد بین   25-20 سال ، و 10درصد 60سال به بالا سن دارند.
جدول شماره 2- توزیع پاسخگویان بر اساس سن

نمودار شماره  2- پراکندگی سنی پاسخگویان 

برگزاری مراسم چهارشنبه سوری پاسخگویان 
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره3 ، از میان 1000نفر پاسخگو 60درصد مراسمی برگزار نمی کنند و 40 درصد چهارشنبه سوری مراسم برگزار می کنند.

جدول شماره 3- توزیع پاسخگویان بر اساس برگزاری مراسم چهارشنبه سوری

نمودار شماره 3- برگزاری مراسم چهارشنبه سوری

 پاسخگویان  چه مراسمی را برای چهارشنبه سوری برگزار می کنند؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 4 ، از میان 399  نفر پاسخگو که مراسم چهارشنبه آخر سال را برگزار می کنند 46 درصد آتش روشن کرده و از روی آن می پرند.

جدول شماره 4-  توزیع پاسخگویان بر اساس برگزاری مراسم چهارشنبه سوری

نمودار شماره  4- پراکندگی پاسخگویان بر اساس برگزاری مراسم چهارشنبه سوری

میزان اهمیت برگزاری مراسم چهارشنبه سوری برای پاسخگویان 
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 5، از میان پاسخگویان 46 درصد برگزاری مراسم چهارشنبه سوری زیاد برایشان مهم است.

جدول شماره 5-  توزیع پاسخگویان بر اساس میزان اهمیت برگزاری مراسم چهارشنبه سوری

نمودار شماره  5- اهمیت برگزاری مراسم چهارشنبه سوری برای پاسخگویان

برگزاری مراسم چهارشنبه سوری به شکل فعلی ،پاسخگویان را با چه مشکلاتی مواجه کرده است

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 6، از میان پاسخگویانی 37درصد ایجاد سر و صدای بیش از حد(آلودگی صوتی) را مشکل عمده خود بیان کردند

جدول شماره 6- توزیع پاسخگویان براساس مشکلات برگزاری مراسم چهارشنبه سوری این چند سال اخیر

نمودار شماره  6 -  مشکلات برگزاری مراسم چهارشنبه سوری این چند سال اخیر از نظر پاسخگویان

 نقش شهرداری در بی خطر برگزار کردن شب چهارشنبه سوری

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 7 از میان پاسخگویان 29 درصد نقش شهرداری را در جلوگیری از خرید و فروش مواد محترقه موثر می دانند.

جدول شماره 7-  توزیع پاسخگویان بر اساس نقش شهرداری در بی خطر برگزار کردن مراسم شب چهارشنبه سوری

نمودار شماره  7 - نقش شهرداری در بی خطر برگزار کردن مراسم شب چهارشنبه سوری از نظر پاسخگویان

 مدیر طرح: فریده درفشی
همکاران : شبنم چهره ، سرورالسادات هاشمی ، فریده حیدرنژاد ،سمیه گایکانی، سیامک کفایی

مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ای روزنامه همشهری