امسال فقط 13 میلیون دانشآموز و 4میلیون دانشجو مهرماه را بهعنوان یک تحول تجربه نمیکنند بلکه 75 میلیون ایرانی قرار است بر قطار قانون هدفمندی یارانهها سوار شوند و سفری را با امید و نگرانی آغاز کنند. دولت بهعنوان لکوموتیوران این قطار پس از 2 بار تاخیر اعلام کرده که این قطار با واریز یارانه نقدی روی ریل قانون مصوب مجلس مهرماه به حرکت درمیآید.
براساس سیاستهای اعلامی و شواهد و قرائن، این قطار البته در ابتدای حرکت، توقفهایی در ایستگاههای مختلف خواهد داشت که با توجه به شرایط عمومی اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، همچنین وضعیت ریلگذاری قانونی، زمان و کیفیت این توقفها متفاوت است. اما مسئلهای که وجود دارد این است که قرار نیست مسافران 75 میلیونی این قطار در ایستگاههای مختلف پیاده شوند بلکه مسافران این قطار خواسته یا ناخواسته مسافر دائمی این قطار هستند تا به مقصد برسد؛
هر چند در ایستگاههای مختلف، نیرو و انرژی قطار و همچنین محل استقرار و جایگاه مسافران ممکن است بهصورت ارادی و غیرارادی تغییر یابد. در حال حاضر قطار یارانهها در ایستگاه اول مسافرگیری کرده و بهزودی اگر حادثه غیرمترقبهای رخ ندهد که باعث تاخیر شود با واریز یارانهنقدی به حساب سرپرست خانوارهای ایرانی به حرکت درمیآید.
طرح تحول اقتصادی با محوریت یارانهها و هدف نهایی حذف یارانهها از اقتصاد ایران، نزدیک 3سال است که به مسئله اصلی نهادهای اجرایی و تصمیمگیری، محافل کارشناسی، بازار و بخشهای اقتصادی و افکار عمومی تبدیل شده است. این طرح که فرازونشیبهای زیادی را در طول این مدت تجربه کرده، میخواهد اقتصاد کشور را در مسیری طبیعی و منطقی قرار دهد که از درون آن شفافسازی اقتصاد، رونق کسبوکار، توسعه اقتصادی، عدالت اجتماعی و رفاه عمومی بیرون بیاید.
به اعتقاد همه کارشناسان و فعالان اقتصادی، اقدام به حذف یارانهها در ایران که هماکنون اقتصاد کشور را در لایهای ضخیم از ابهام و شرایط غیراقتصادی و غیررقابتی قرار داده امری ضروری و لازم است. نگرانیها و انتقادهایی که از زمان اجراییشدن این طرح مطرح شده بیشتر بر زمان اجرا و نحوه و سیاست اجرایی متمرکز است.
با وجود این، حال که اجرای این طرح به سیاست اصلی نظام در بخش اقتصادی تبدیل شده، همه اراده و توان کشور باید در جهت اجرای هرچه بهتر، کمهزینهتر و پرفایدهتر قرار گیرد. در واقع حال که کشور قرار است برای یک بار هزینه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی مهمترین عارضه اقتصادی کشور یعنی یارانهها را پرداخت کند، باید به اهداف آن در بهترین شرایط دست یابد.
در این راستا توجه به نکاتی ضروری است:
- برجسته شدن نگاه توسعهای در اجرای طرح و به خدمت گرفتن هرچه بهتر از بنیه کارشناسی کشور ؛
- توجیه افکار عمومی و آگاهسازی مردم پیرامون چگونگی رویارویی با نخستین آثار و شوکهای احتمالی ؛
- پیشبینی دقیق و مرحله به مرحله آثار و نتایج اجرای طرح و داشتن انعطاف لازم برای مدیریت بازار ؛
- اجرای مقتدرانه و مستمر درصورت کلید خوردن اجرای طرح و آمادگی برای رویارویی با حوادث و پیامدهای غیرقابل پیشبینی؛
- خودداری از نگاههای بخشی به مسئله و دوری از حاشیهسازی و کم کردن اهمیت این طرح در نگاه افکار عمومی؛
- و نهایتا بهرهگیری هرچه بهتر و بیشتر از اسناد بالادستی توسعه کشور بهعنوان پشتوانه نظری و قانونی طرح یارانهها.