در این میان گویا اجرای طرح فاضلاب شهری کرمان تنها راه نجات اماکن تاریخی و محله‌های قدیمی از این معضل محسوب می‌شود. اجرای طرح فاضلاب شهری کرمان 13 سال است که کلید خورده است، اما بنا به گفته نمایندگان این شهر با اعتباراتی که فعلا به این طرح اختصاص داده می‌شود، شاید تا 20 سال آینده هم این طرح به سرانجام نرسد. این درحالی است که بافت تاریخی کرمان و میراث فرهنگی این شهر به‌ویژه در منطقه بازار اکنون در معرض تخریب ناشی از بالا آمدن فاضلاب شهری قرار گرفته است. مطالعات طرح فاضلاب شهری از سال 71 آغاز و از سال 76 عملیات اجرایی آن شروع شده، اما کمبود اعتبارات، توسعه این برنامه را با مشکل مواجه کرده است. در این باره با محمدعلی کریمی، نماینده کرمان و راور و عضو کمیسیون اجتماعی مجلس، گفت‌وگو کردیم.
- ظاهرا معضل بالا آمدن سطح فاضلاب‌های کرمان، میراث فرهنگی و محدوده تاریخی این شهر را تهدید می‌کند؛ این مشکل به چه دلیل ایجاد شده است؟
با وجود این‌که کرمان استان خشکی است و مشکل کم‌آبی دارد، به‌دلایلی در این سال‌ها سطح آب‌های زیرزمینی خیلی بالا آمده که در نتیجه بازار، مسجد جامع و بسیاری از بناهای تاریخی شهر در خطر تخریب قرار گرفته است.تنها راه‌حل این معضل سرعت دادن به طرح ساخت فاضلاب شهری است.
- دلیل کندی اجرای این طرح چیست؟
اجرای طرح فاضلاب کرمان از 13 سال پیش شروع شده و تا الان بیش از 20 میلیارد تومان اعتبار برای اجرای این طرح هزینه شده است، اما هنوز 100 میلیارد تومان اعتبار لازم دارد تا به پایان برسد. اما اگر به شیوه فعلی برای این طرح اعتبار اختصاص داده شود، گمان می‌کنم تا 20 سال دیگر هم تمام نخواهد شد.
- طولانی شدن اجرای این طرح به جز افزایش احتمال آسیب رساندن به میراث فرهنگی استان چه پیامدهایی دارد؟
طولانی شدن اجرای طرح تأثیر منفی بسیار زیادی بر زیبایی چهره شهر می‌گذارد، زیرا کنده‌کاری‌های معابر چهره شهر را بسیار زشت کرده است.
باید اضافه کنم که به دلیل کمبود اعتبار و پایین بودن سرعت اجرای طرح یک مسیر برای مدت طولانی به‌صورت کنده شده باقی می‌ماند و تردد مردم را با مشکل مواجه می‌کند.
افزون بر اینها ما به‌شدت از رعایت نشدن عدالت در تخصیص اعتبار برای طرح‌های فاضلاب استان گلایه داریم. برنامه‌های اجرایی فاضلاب کشور که الان در دست اجراست وقتی به بهره‌برداری برسد چیزی در حدود 32 تا 33 درصد از بافت شهری کشور را پوشش می‌دهد، در حالی که اگر طرح‌های در حال ساخت استان کرمان به بهره‌برداری برسد، در نهایت چیزی در حدود 5 درصد فاضلاب شهری استان کرمان را می‌تواند ساماندهی کند. مهم‌ترین طرح در این زمینه فاضلاب خود شهر کرمان است که به‌دلیل طولانی شدن و به بهره برداری نرسیدن به این همه مشکلات دامن زده است.
- ظاهرا یکی از معضلات کرمان احیای بافت کهنه و فرسوده شهر است. در این بخش با چه مشکلاتی مواجه هستید؟
بخش عمده‌ای از بافت شهری کرمان قدیمی است؛ در واقع یکی از بافت‌های فرسوده و تاریخی بزرگ کشور در کرمان وجود دارد.
الان آمار دقیقی ندارم که کارشناسانه بگویم مساحت بافت کهنه کرمان در مقایسه با بافت تاریخی استان‌هایی مثل یزد و فارس چقدر است و در این زمینه مقایسه‌ای انجام دهم، ولی در شهر کرمان بیش از 700هکتار بافت تاریخی داریم که به‌تدریج بر اثر زلزله‌های سال 60 به بعد خالی از سکنه شده و مشکلات اجتماعی و فرهنگی متعددی را به‌وجود آورده است.
هنوز طرح جامع نوسازی بافت فرسوده کرمان آماده نشده یا اگر آماده شده است، اطلاعی نداریم.
ولی در هر صورت احیای بافت فرسوده با مشکلاتی مواجه است که همین مشکلات رفته‌رفته باعث شده است که این بافت تاریخی با سرعت زیاد خالی شود. طبیعتا خالی شدن بافت تاریخی شهر از سکنه و رها شدن بناها معضلات زیادی نیز از لحاظ نمای شهری به‌وجود می‌آورد، همچنین ناهنجاری‌های اجتماعی و فرهنگی به‌دنبال دارد.
- در مورد احیای بافت فرسوده هم معضل اصلی، تامین اعتبارات است یا در بحث تدوین نقشه جامع شهری با تاخیر مواجه هستید؟
شهر کرمان با چالشی جدی به نام توسعه در سطح مواجه است. یعنی پدیده گسترش افقی کرمان در مقایسه با بسیاری شهرهای دیگر کشور خیلی بیشتر بوده است. به‌طور مثال اگر تراکم شهری در کرمان 40 تا 45 نفر در هکتار است، در کشور متوسط تراکم بالای 200 نفر و در تهران 750 تا 800 نفر است. این تراکم پایین باعث شده است که خدمات‌رسانی به مردم گران و مشکل باشد.
از سوی دیگر شهرداری هم به‌دلیل این‌که درآمدهایش کم است و بودجه‌ها و اعتبارات خوبی ندارد، با وجود تلاش‌های بسیار خوبی که انجام داده است نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای فعلی شهری با این وسعت باشد.
- در روزهای گذشته گزارش‌هایی از مسیر کرمان - بم و تصادفاتی که در این جاده صورت می‌گیرد، در نشریات محلی کرمان و در سایت‌های خبری منتشر شد. چرا برای بازسازی و اصلاح این جاده اقدامی صورت نمی‌گیرد؟ ظاهرا میزان تصادف‌های امسال در این جاده 40 درصد بیشتر از سال‌های پیش شده است.
85 کیلومتر از جاده کرمان - بم یک‌بانده است. در حالی که این جاده یکی از شاهرگ‌های حیاتی اتصال شرق به مرکز کشور به‌شمار می‌رود. با توجه به ترانزیت بالای کالا از این محور و بالطبع عبور پر تعداد خودروهای سنگین در آن شاهد تصادفات دلخراشی در این جاده باریک هستیم، بنابراین باید در تعریض جاده تسریع شود، زیرا در غیراین‌صورت هر روز بر تعداد تصادفات و خسارت‌های جانی و مالی آن افزوده می‌شود.
- چرا در بهسازی این جاده تعلل شده است؟
شاید یکی از دلایل، استفاده نکردن به‌موقع از وام بانک جهانی در زمان زمین‌لرزه بم بود که این وام برگشت خورد. اگر در آن زمان از این وام استفاده می‌شد، می‌توانستیم باند دوم جاده بم - کرمان را بسازیم، اما این طرح امروز با کمبود بودجه روبه‌رو است. طی 3 سال گذشته ساخت باند دوم در این محور در دستور کار فرمانداری بم بود و از طرح‌های اولویت‌دار محسوب می‌شود، اما مساعدت لازم در زمینه تامین بودجه وجود نداشت.
توصیه ما به مسئولان این است که با توجه به تلفات این مسیر که حتی اگر لازم باشد چند طرح تعطیل شود و تمرکز بودجه‌ای و کاری روی این مسیر قرار گیرد، بهتر است هرچه زودتر باند دوم جاده بم - کرمان ساخته شود.
