در بسیاری از بناهای تاریخی تا آنجا که می‌شود دیوار‌ها با گچ پوشیده شده و هر ازگاهی با پر شدن دیوار‌ها و بعضا سقف از یادگاری این گچ‌ها ترمیم می‌شود. براساس ماده 677 قانون مجازات اسلامی هر کس عمدا اشیای منقول یا غیرمنقول متعلق به دیگری را تخریب یا به هر نحو کلا یا بعضا از بین ببرد یا از کار بیندازد، به حبس از 6 ماه تا 3سال محکوم می‌شود ولی همیشه نمی‌توان با ابزار‌های قانونی راه به جایی برد چرا که نه زندان‌های ما جای این همه وندال را دارد نه پلیس، نیروی انسانی کافی برای دیدن و برخورد کردن با این قشر را دارد. دلایل رفتارهای تخریب‌گرایانه متعدد است؛ برخی ریشه آن را ضعف در اعمال قانون دانسته‌اند و برخی دیگر در متناسب نبودن میزان مالیات و خدمات و برخی دیگرسرریز هیجانات روحی جوانان و ضعف در تربیت اجتماعی و تضاد‌های طبقات را عامل اصلی می‌دانند.
به‌نظر می‌رسد وندال‌ها با هر دلیلی دست به تخریب بزنند با توجه به ویژگی‌های مشترک قابل شناسایی‌اند و می‌توان عوامل به‌وجود آوردن آن برای کاهش تخریب شناسایی و کنترل کرد.در جامعه ما نیز وندال‌ها تخریب‌های جدی و تکرار شونده‌‌ای انجام می‌دهند. در طرح پژوهشی مطالعه وضعیت رفتارهای وندالیستی در سطح شهر تهران و شناسایی زمینه‌ها و عوامل مؤثر بر آن به‌منظور ارائه راهکارهای عملی مقابله با آنکه به سفارش دفتر امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران توسط محمد جواد چیت ساز و غلامرضا اسکندریان تهیه شده به این موضوع پرداخته شده‌است که خلاصه‌ای از نتایج آن در ادامه می‌آید.
در کلانشهر تهران نیز مسئله وندالیسم و وجود وندال‌ها موضوعی است که در سطحی نسبتاً گسترده مطرح است. ارگان‌ها، سازمان‌ها، دولت و در نهایت ملت نیز هزینه‌های بسیار زیادی را بابت این خرابکاری‌ها پرداخت می‌کنند؛ هزینه‌هایی که هر کدام می‌تواند بخشی از مشکلات جامعه را تا حدودی مرتفع کرده و باری از دوش سازمان‌های متولی بردارد؛ هزینه‌هایی که باید صرف آبادانی، رشد و توسعه شود اما در چنین شرایطی صرف تعمیر و نگهداری می‌شود.
جالب اینکه در بررسی جمعیت‌شناختی موضوع نیز با اقشار مختلفی مواجه می‌شویم. جوانان، بزرگسالان، افراد تحصیل‌کرده، بی‌سواد، فقیر، غنی و... به‌نوعی، همه و همه با موضوع درگیر هستند و از سویی دیگر تبعات آن نیز شامل تمامی افراد و اقشار جامعه می‌شود؛ یعنی خسارات وارده تمامی اقشار و گروه‌ها را دربر‌می‌گیرد و نمی‌توان گفت که بار مسئولیتی آن فقط بر عهده عده‌ای خاص است و این امر خود دال بر ضرورت و اهمیت توجه به مسئله و انجام مطالعات دقیق پیرامون آن است.در این طرح پژوهشی با توجه به ماهیت آن، زندانیان حاضر در زندان‌های استان تهران (به شرط آنکه جرم اول یا جرم‌های دوم یا سوم آنها تخریب اموال عمومی بوده باشد) و شهروندان شهر تهران در گروه سنی مورد نظر یعنی گروه سنی 14 تا 25 سال به‌عنوان جامعه آماری انتخاب شده‌اند. مردان 70 درصد از افراد مورد مطالعه در این طرح و زنان 30 درصد از این افراد را تشکیل داده‌اند. با توجه به اینکه سعی شده است در سطح شهر نسبت جنسی به نسبت واقعی دیده شود، بارز‌ترین علت مشاهده این تفاوت، نمونه‌گیری انجام شده در سطح کانون و زندان است چرا که براساس آمار ارائه شده 98 درصد از زندانیان را مردان تشکیل داده‌اند. تفکیک نسبت جنسی در دو سطح شهر و زندان به روشنی می‌تواند این موضوع را تبیین کند.
هدف اصلی این پژوهش بررسی تطبیقی وضعیت و شرایط میان دو گروه وندال و غیروندال بوده است و به همین دلیل از ابتدای کار دو جامعه آماری سطح جامعه (شهر تهران) و زندان تعیین شده و جمع‌آوری اطلاعات نیز بر همین اساس انجام پذیرفت. اما در طول کار مشخص شد در سطح جامعه (شهر تهران) نیز درصد قابل توجهی از نمونه‌های مورد مطالعه، تجربه ارتکاب رفتارهای تخریب‌گری (البته با شدت‌های متفاوت) را داشته‌اند. به این ترتیب به‌نظر می‌رسد بررسی شرایط و وضعیت دو گروه وندال و غیروندال با جمع‌آوری اطلاعات از سطح شهر نیز امکان پذیر بوده و چنانچه نمونه‌ای از سطح زندان انتخاب‌نمی‌شد اطلاعات مورد نیاز درخصوص افرادی که به تخریب‌گری می‌پردازند از سطح جامعه قابل دسترسی بود.
خانواده
نتایج تحقیق در این طرح نشان می‌دهد که حدود 65 درصد پاسخگویانی که شرایط خانوادگی آنها خیلی بد است، در حد زیاد و خیلی زیاد دست به ارتکاب اعمال وندالیستی زده‌اند. این میزان در افرادی که شرایط خانوادگی خوبی دارند کمتر دیده می‌شود، به‌طوری که 47 درصد افرادی که شرایط خانوادگی خوب دارند، خیلی کم دست به ارتکاب اینگونه اعمال زده‌اند؛ بنابراین هرچه مطلوبیت شرایط خانوادگی افزایش یابد، شدت ارتکاب رفتار وندالیستی کاهش می‌یابد.
همبستگی اجتماعی
حدود 42 درصد از افرادی که همبستگی اجتماعی خیلی کمی دارند، در سطح زیاد و خیلی زیاد مرتکب اعمال وندالیستی می‌شوند و هرچه میزان همبستگی اجتماعی افزایش می‌یابد احتمال ارتکاب این نوع اعمال کاهش می‌یابد به‌گونه‌ای که نزدیک به نیمی (حدود 45 درصد) از افرادی که همبستگی اجتماعی زیادی دارند، خیلی کم دست به این نوع اعمال می‌زنند. نکته قابل توجه اینکه در میان افرادی که تجربه ارتکاب رفتارهای وندالیستی را داشته‌اند، همبستگی اجتماعی برای هیچ‌کس در سطح خیلی زیاد گزارش نشده است.
آموزش مناسب
بیش از 20 درصد افرادی که مطلوبیت شرایط آموزشی آنها خیلی بد و بد است، در سطح خیلی زیاد به تخریب‌گری پرداخته‌اند. همچنین حدود 43 درصد از همین افراد در سطح زیاد مرتکب اعمال وندالیستی شده‌اند. در مقابل، 71 درصد پاسخگویانی که مطلوبیت شرایط آموزشی آنها خیلی خوب است، خیلی‌کم دست به اینگونه اقدامات زده‌اند؛ یعنی هرچه مطلوبیت شرایط آموزشی افزایش یابد، ارتکاب اعمال وندالیستی در حد متوسط کاهش می‌یابد.
رفیق ناباب
گروه دوستان و ویژگی‌های آن، دسته دیگری از متغیرهاست که در بخش شرایط محیطی، به بررسی آثار آن پرداخته شده است. اهمیت این گروه‌ها از آن جهت است که میزان وابستگی فرد به آنها گاهی بیشتر از خانواده بوده و تمام اقدامات آنها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. بر این اساس و با 95 درصد اطمینان می‌توان اظهار داشت که هرچه شرایط گروه دوستان مطلوبیت بیشتری داشته باشد، میزان ارتکاب اعمال وندالیستی کاهش می‌یابد.
تفریحات سالم
30 درصد پاسخگویانی که در سطح خیلی کم دسترسی به امکانات تفریحی داشته‌اند در سطح خیلی کم نیز مرتکب اعمال وندالیستی شده‌اند. در مقابل 50 درصد از همین افراد در سطح زیاد و خیلی زیاد مرتکب رفتارهای وندالیستی شده‌اند. همچنین بیش از نیمی از افرادی که دسترسی کمی به امکانات و خدمات رفاهی داشته‌اند، سابقه ارتکاب رفتارهای وندالیستی برای آنان در سطح کم یا خیلی کم بیان شده است. 50 درصد از افرادی که دسترسی آنان به امکانات و خدمات رفاهی در سطح خیلی زیاد برآورد شده است نیز در سطح خیلی کم مرتکب این نوع رفتار شده‌اند.
ساز مخالف
با توجه به نتایج به‌دست آمده، 58درصد پاسخگویانی که با ساختارهای موجود جامعه به میزان خیلی کم بیگانه بوده‌اند، در حد خیلی کم هم، دست به رفتار تخریب‌گری زده‌اند. در مقابل حدود 36 درصد پاسخگویانی که با ساختارهای موجود در سطح خیلی زیاد بیگانه بوده‌اند، در سطح خیلی زیاد نیز مرتکب رفتار وندالیستی شده‌اند و 31 درصد افرادی که در سطح زیاد با ساختارهای موجود بیگانه بوده‌اند، در سطح زیاد یا خیلی زیاد مرتکب رفتار وندالیستی شده‌اند. درمجموع بیش از نیمی از افرادی که به میزان خیلی زیاد بیگانگی با ساختارهای موجود جامعه را تجربه کرده‌اند، به میزان زیاد و یا خیلی زیاد تجربه اقدامات وندالیستی داشته‌اند. بنابراین هرچه بیگانگی با ساختار موجود افزایش یابد، میزان ارتکاب رفتار وندالیستی در حد متوسط افزایش می‌یابد.
درجه تشخص
از جمله متغیرهایی که به‌عنوان متغیر مستقیم بر نحوه رفتارهای وندالیستی اثرگذارند ویژگی‌های شخصیتی افراد هستند که دامنه آن ویژگی‌های متفاوتی مانند پرخاشگری، برون‌گرایی، انتقام‌جویی، اضطراب و نگرانی، ناکامی، بیش‌فعالی، ناامیدی و عدم‌اعتماد به نفس را شامل می‌شود. این شاخص عموماً از نظریات روانشناختی گرفته شده است. در این شاخص برای مولفه انتقام‌جویی نسبت به سایر مولفه‌ها بیشتر است. این مولفه براساس نظریات اندیشمندانی همچون فروید و لورنز ساخته شده است. در مجموع فرض تحقیق را اینگونه می‌توان بیان کرد که برخورداری از ویژگی‌های مثبت شخصیتی احتمال ارتکاب رفتارهای وندالیستی را کاهش می‌دهد و هرچه ویژگی‌های منفی شخصیت افزایش یابد احتمال ارتکاب این نوع رفتار نیز افزایش می‌یابد. هر چه ویژگی‌های شخصیتی مطلوب‌تر باشد، شدت ارتکاب اعمال وندالیستی در حد متوسط کاهش می‌یابد.
اعتقادات مذهبی
یکی از شاخص‌هایی که اثرگذاری آن به‌صورت غیرمستقیم بر ارتکاب رفتارهای وندالیستی مفروض بوده است، شاخص پایبندی به ارزش‌های دینی است. چنانچه گفته شد در برخی مواقع افرد انگیزه لازم برای ارتکاب رفتارهای خشونت‌آمیز و نابهنجار را دارند و زمینه نیز برایشان فراهم است اما در عمل مرتکب اینگونه اقدامات نمی‌شوند. به‌نظر می‌رسد در این مواقع عاملی درونی به‌عنوان بازدارنده وارد شده و از اقدام به اینگونه از رفتارها ممانعت به عمل می‌آورد. به‌طور مثال 77درصد پاسخگویانی که به میزان زیاد به ارزش‌ها پایبند بوده‌اند، در سطح کم و خیلی کم دست به تخریب‌گری زده‌اند.
طبقه اقتصادی
در این تحقیق پایگاه اجتماعی و اقتصادی، براساس مولفه‌هایی همچون میزان تحصیلات، محل تولد، وضع مالکیت، شغل والدین و میزان درآمد خانوار سنجیده شده است. نتایج آمارها نشان می‌دهد که در پایگاه اجتماعی و اقتصادی بالاتر، احتمال ارتکاب رفتارهای وندالیستی به میزان کمی کاهش می‌یابد.
از دیگر نتایج بدیهی این تحقیق ارتباط سن و میزان ارتکاب اعمال تخریبی است که با افزایش سن احتمال ارتکاب این نوع رفتارها کاهش می‌یابد و همچنین هرچه سطح تحصیلات افزایش یابد، شدت ارتکاب رفتار وندالیستی کاهش می‌یابد.
