موسیقی ایران - بخش نخست - نگاهی به محصولات (آلبوم‌ها) موسیقی در سال 90
موسیقی ایران در سال 90 - بخش دوم- نگاهی به کنسرت های موسیقی در سالی که گذشت
در کنار دفتر موسیقی ارشاد که به دلیل ماهیت کاری‌اش فعالیت دارد ،مرکز موسیقی صدا و سیما،مرکز موسیقی حوزه هنری و مدیریت موسیقی سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران و موزه موسیقی و به علاوه خانه موسیقی را باید در زمره نهادهایی به شمار آورد که در سال گذشته فعالیت هایی داشتند.
بودجه سال 91 موسیقی چقدر است؟
دفتر موسیقی وزارت ارشاد با بودجه 4 میلیارد و 200 میلیون تومانی که از قرار برای سال 91 به 4میلیارد و 800 میلیون تومان می رسد تقریبا کمترین بودجه را در بخش های سیاستگذاری هنری در مقایسه با نهادهایی چون تئاتر،سینما و دیگر هنرها داراست.
دفتر موسیقی ارشاد متولی اصلی دادن مجوز برای انتشار آلبوم و کنسرت به شمار می رود که متاسفانه در هیچ سالی آماری از تعداد مجوز انتشار آلبوم و مجوز کنسرت در اختیار عموم قرار نداده است. این ایراد البته به شورای عالی شعر و موسیقی این نهاد هم باز می گردد که هیچگاه در پایان هیچ سالی گزارشی از فعالیت های خود به اهل موسیقی نداده است. شورایی که اعضای آن همپوشانی حیرت انگیزی با اعضای هیئت مدیره خانه موسیقی دارند. یعنی اکثریت اعضای هیئت مدیره خانه موسیقی در عضویت این شورا هم هستند. محمد سریر،داود گنجه ای، داریوش پیرنیاکان و حمیدرضا نوربخش که هر چهارتن جزو اعضای هیئت مدیره خانه موسیقی هستند در عضویت شورای عالی شعر و موسیقی هم قرار دارند.
دفتر موسیقی ارشاد در سال گذشته برای نخستین بار سکان مدیریت خود را به چهره ای نسبتا شناخته شده در موسیقی داد. محمد میرزمانی که زمانی قائم مقامی مرکز موسیقی صدا و سیما را بر عهده داشت و عضویت هیئت مدیره کانون آهنگسازان خانه موسیقی را هم در کارنامه کاری خود دارد، نخستین موزیسینی بود که در این سمت قرار گرفت.
برگزاری جشنواره موسیقی فجر و جشنواره موسیقی نواحی ایران مهمترین فعالیت دفتر موسیقی ارشاد به شمار می رود.
جشنواره ای که بعد از چند سال فترت وعدم برگزاری در سال 90 هفتمین دوره خود را به دبیری جهانگیر نصری اشرفی برگزار کرد.
دفتر موسیقی متولی اداره ارکستر سمفونیک تهران و ارکستر ملی و ارکستر رودکی هم به شمار می رود. برخی از برنامه های این دو ارکستر البته پیش از این توسط انجمن موسیقی صورت می گرفت. نهادی که در سال گذشته همانند دفتر موسیقی جابجایی مدیریتی داشت. مدیری که در چند سال گذشته کارنامه ای نسبتا موفق از خود بر جای گذاشت و بعد از انتشار سه آلبوم از اجراهای زنده ارکستر سمفونیک به رهبری شهداد روحانی جای خود را به علی ترابی داد که پیش از این به عنوان نفر دوم دفتر موسیقی تجربه ای چند ساله در مدیریت موسیقایی داشت.
مرکز موسیقی صدا و سیما؛ انتقادات و اعتراضات ادامه دارد
مرکز موسیقی صدا و سیما را باید یکی از منفعل ترین نهادهای موسیقایی در کشور به شمار آورد.اگرچه بودجه این مرکز در مراکز استانی موسیقی تقریبا خرد شده است،اما تمرکز بر تولیدات مناسبتی و نداشتن سیاستی درست در اعمال رعایت قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفانی که خارج از سازمان موسیقی تولید می‌کنند، نداشتن راهکاری استراتژیک برای حل مسئله نمایش ساز و کنسرت از سیما( در حالی که بیش از 8 هزار شبکه ماهواره ای در ایران قابل دریافت است و کنسرت های موسیقی هم در شبکه نمایش خانگی مجوز گرفته و پخش می شوند ) از جمله انتقادات جدی هنرمندان موسیقی به این نهاد است.
مسئله استفاده بدون مجوز برنامه سازان مختلف شبکه های صدا و سیما از آثار اهل موسیقی متاسفانه همچنان استمرار دارد. در سال گذشته حداقل دو تن از شناخته شده ترین چهره های موسیقی به این بی اعتنایی اعتراض کردند. نفر اول شهرام ناظری بود که از پیشنهاد صدا و سیما برای دریافت حق آثارش در سه دهه گذشته سخن گفت و افزود که این پیشنهاد را به رغم آنکه رقمی بالای 300 میلیون تومان بود، نپذیرفت و به دست اندرکاران صدا و سیما گفت زمانی این پیشنهاد را می پذیرد که حقوق دیگر اهالی موسیقی هم در این زمینه پرداخت شود.
نفر دوم هوشنگ کامکار بود که در نشست نقد و بررسی یکی از آثارش در برنامه نقد نغمه اعلام کرد پخش قطعه معروف کجایید ای شهیدان خدایی بدون اجازه او و بدون پرداخت یک ریال بابت این همه پخش انجام می شود.
پیمان سلطانی موزیسین، که سرود وطن او به عنوان تیتراژ ابتدایی یک برنامه خبری شبکه دو استفاده می شود و در مناسبت‌های مختلفی چون انتخابات هم از این اثر صدها و هزاران بار استفاده می شود(با صدای سالار عقیلی) از جمله دیگر هنرمندانی است که وقتی دید اعتراضاتش ثمر و اثری ندارد،برای پی گیری ماجرا وکیل اختیار کرده و به دادگاه شکایت برده است تا از طرق قانونی کار را پی گیری کند.
مرکز موسیقی حوزه هنری؛حرکت بر بستری جدی
مدیریت دوباره رضا مهدوی بر مرکز موسیقی حوزه هنری این ویژگی را داشته و دارد که او و این مرکز تکلیف خود را با موسیقی مشخص کنند. مرکز موسیقی حوزه هنری را باید از معدود نهادهای موسیقی به شمار آورد که با انتشار یک دو فصلنامه موسیقایی پر و پیمان و سرمایه گذاری روی برخی آثار جدی و هنری در حیطه موسیقی سنتی و کلاسیک و انتشار کتاب هایی در این زمینه بستری را برای فعالیت موزیسین های جدی فراهم کرده است.
حمایت از جشنواره موسیقی دانشجویی و برگزاری نسبتا آبرومندانه این جشنواره و رونمایی از ردیف موسی معروفی به کوشش محسن نفر،آهنگساز و نوازنده چیره دست تار وسه تار و ردیف دان، انتشار ردیف موسیقی آذربایجانی از جمله کارهای در خور اعتنای این مرکز به شمار می رود.
مدیریت موسیقی سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران و موزه موسیقی
شهرداری تهران در حوزه موسیقی دو مرکز مدیریتی دارد.اول معاونت فرهنگی واجتماعی شهرداری تهران که موزه موسیقی زیر مجموعه آن است و جشنواره شمسه را برگزار کرده است و حتی از برگزاری جشنواره وبلاگ های موسیقی حمایت و پشتیبانی به عمل آورد.
جشنواره شمسه هم از جمله رخدادهای نسبتا مهم موسیقایی در سال گذشته به شمار می رفت. این جشنواره که با مدیریت چهره نام آشنای مدیریت موسیقی (علی مرادخانی مدیرپیشین مرکز موسیقی ارشاد و مدیر کنونی موزه موسیقی) برگزار شد تجربه‌ای تازه در شناسایی و کشف استعدادهای موسیقی جوانان و گمنامان موسیقی تهران به شمار می رفت. شاید بتوان این جشنواره را جایگزینی برای جشنواره موسیقی جوان به شمار آورد که در سال های مدیریت آقای مرادخانی بر مرکز موسیقی به شکلی منظم و مستمر برگزار و به کشف برخی از استعدادهای شاخص موسیقی انجامید که هم اینک در داخل و خارج از ایران به کار موسیقی می پردازند.
این مجموعه با ایجاد موزه موسیقی و سپردن کار به دستی مدیری آشنا به این امور ارتقایی چشمگیر به آرشیو کردن سازها و اسناد و مدارک موسیقایی داده است. اگرچه به نظر می رسد در پایان هر سال باید گزارشی از سوی موزه به اهالی موسیقی داده شود که در مقایسه با سال قبل چه آثار و اسناد و مدارک و سازهایی به این مجموعه اضافه شده است. یا حداقل سایتی برای این مجموعه ارزشمند طراحی و روی اینترنت قرار گیرد تا بتوان اطلاعات و نحوه استفاده و بهره گیری از امکانات این مرکز و یا امانت دادن ساز را در آن در اختیار عموم قرار داد.
موزه موسیقی با برگزاری شب ها محفل انس با اهالی موسیقی که دوشنبه آخر هر ماه برگزار می شود سهمی جدی در تالیف و همنشینی بین هنرمندان موسیقی ایجاد کرده است.
مدیریت موسیقی سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران که زیرمجموعه معاونت هنری سازمان فرهنگی و هنری است در سال گذشته دو کار عمده انجام داد ، راه اندازی سلسله نشست های نقد و نغمه در نیمه دوم سال 90 که شنیدیم هشت برنامه هم برای سال آینده پیش بینی شده است و دیگر انتشار ردیف نی استاد حسن کسایی که در نشستی از مجموعه برنامه های نقد نغمه رونمایی و مورد بررسی استاد محمدرضا لطفی قرار گرفت.
سید عباس سجادی ،مدیر این مجموعه است که دستی در ترانه سرایی و آواز دارد و در طول دوره کاری خود در این مجموعه سعی و همتی مناسب را برای شناسایی موسیقی جدی و هنری ایران به عمل آورد.
خانه موسیقی ؛ توفیق ها و ناکامی ها
خانه موسیقی تنها نهاد اجتماعی مدنی در حوزه موسیقی است که در سال گذشته دو کار عمده را صورت بندی کرد.اول برگزاری جشن خانه موسیقی که بنا بر سنت هر ساله در مهرماه انجام شد و در آن از برخی بانوان موسیقی تجلیل و تقدیر به عمل آورد و دیگری برپایی نمایشگاه موسیقی و آثار شنیداری در جنب همین جشنواره که البته درمقایسه با نخستین نمایشگاه موسیقی که از سوی انجمن موسیقی برگزار شد،کیفیتی بسیار نازلتر داشت.
برپایی مجمع عمومی برای ناشران،استمرار بیمه هنرمندان عضو خانه موسیقی و شکل دهی بیمه تکمیلی، برگزاری برخی کارگاه های تخصصی موسیقی و برپایی جشنواره رقابتی سازهای موسیقی کلاسیک،حمایت از برگزاری نخستین جشنواره وبلاگ ها و سایت های موسیقی ایران ،انتشار بولتن فصلی خانه موسیقی ،از جمله اقدامات قابل اعتنای این نهاد موسیقایی به شمار می رود.
اما در سوی دیگر بی اعتنایی به بندهایی از اساسنامه و برگزاری دیرهنگام مجمع عمومی سالانه،جلوگیری غیرقانونی از نشست های هیئت مدیره کانون سازسازان و عدم تعیین تکلیف برای آنها و نیز مشخص نشدن وضعیت ریاست شورای عالی خانه موسیقی و برگزاری کم تعداد جلسات این شورا ، به همراه تعطیلی وتوقف عمده فعالیت های شعبات خانه موسیقی را باید از جمله نکات منفی فعالیت های این نهاد به شمار آورد.
نکته قابل انتقاد به این نهاد تکیه آن به لحاظ مالی به کمک های وزارت ارشاد است. این درحالی است که خانه موسیقی به ادعای آمار بیش از 11 هزار عضو دارد،اما هنوز وبعد از چند سال در اخذ حق عضویت از اعضای خود با مشکلات عدیده روبروست به نحوی که بیشتر از نیمی از اعضای این نهاد موسیقایی حق عضویت سالانه خود را نمی پردازند.
