این محدوده تنها یک تنفسگاه ویژه برای پایتخت نیست؛ نمیتوان گفت که مجموعه عباسآباد مرکزی برای گذران اوقات فراغت شهروندان است؛ اگر پای صحبتهای مهندس سیدجواد میرحسینی بنشینی، تازه متوجه میشوی که مجموعه عباسآباد یک روایت است؛ یک داستان پرفرازونشیب؛ یک ماجرای شنیدنی که باید گفته شود. این مجموعه تنها مقداری فضای سبز ایجاد شده در میان تپههای قدیمی شمال تهران نیست؛ این مجموعه یک سفر است. سفر، مفهومی اسطورهای است که با فرهنگ دینی و مذهبی ما تنیده شده است.مجموعه عباسآباد روایت یک هجرت و سفری تازه است. سفر همیشه یک نقال میخواهد تا نقل کند تمام آنچه در خود دارد. سیدجواد میرحسینی، معاون شهرسازی و معماری شرکت نوسازی اراضی عباسآباد و یکی از افرادی است که در طراحی این مجموعه تأثیری بسیار داشت، راوی ما در این سفر است.
«پیش از هر سفر باید خود را به آب و آتش بزنیم. پیش از هر سفر باید خود را آماده یک مسافرت کنیم. از همین روست که مجموعه عباسآباد با بوستان آب و آتش آغاز میشود؛ روایتی که بیانگر حکایت عمیق حضرت ابراهیم است. بوستان آب و آتش آغاز هر سفری است که در آن باید خود را به آب و آتش زد». سیدجواد میر حسینی برایمان از داستان هر کدام از بخشهای مجموعه عباسآباد میگوید. میرحسینی از آغاز سفر برایمان میگوید؛ «مجموعه باغ گردشگری در واقع آغاز یک سفر است که هر قسمت آن یک مفهوم خاص خود را دارد. بهعنوان مثال در ابتدای هر سفر باید به آب و آتش زد. مبنای آغاز پارک آب و آتش این تصور است. بوستان آب و آتش ورودی باغ گردشگری است. این به آب و آتش زدن از داستان حضرت ابراهیم آغاز میشود و در ادامه به فضای امروزی میرسد که بازی کودکانه با آب است و پناه بردن به گرمای آتش. اینجا از یک مفهوم استفاده میشود تا فضایی برای فراغت و البته آگاهی شهروندان شکل گیرد».
معاون شهرسازی و معماری شرکت نوسازی اراضی عباسآباد در ادامه میگوید: «پس از پارک آب و آتش با یک پیادهراه به بوستان سفرهای دریایی میرسیم. جایی که میتوان یک احساس قدیمی و خاطرهانگیز را جستوجو کرد. دریا برای همه ایرانیها خاطرهانگیز است. ایرانیها یا کنار دریا زندگی کردهاند، (چه در جنوب کشور، چه در شمال) یا اینکه حتما یک سفر به دریا داشتهاند و خاطره دریا را در ذهن دارند. این بوستان قرار است خاطراتی را برای مردم زنده کند که برای همه جذابیت دارد. در این بوستان فانوس دریایی میبینیم، لنگر کشتی، قایق و رستوران غذاهای دریایی میبینیم و در آینده نیز ممکن است بوی دریا را در آن احساس کنیم یا صدای دریا را بشنویم و حتی در شب انعکاس نور آب را بر بناهای آن ببنیم. در واقع هر چه در این بوستان باشد برایمان خاطرهانگیز است و دریا را به ذهنمان میآورد».
یک تجربه فضایی در تهران
میرحسینی دست ما را میگیرد و در مجموعه عباسآباد به گردش میبرد. او راوی داستانی است که در دل پایتخت در حال شکلگیری است. داستانی که بر بوم بزرگی به نام اراضی عباسآباد نقاشی شده است و قرار است تا چندی دیگر ما مخاطبان این داستان باشیم؛ هنگامی که برای گذران اوقات فراغت به این منطقه میرویم. «پس از پارک سفرهای دریایی و عبور از بخشهای مختلف آن، پارک سفرهای آسمانی پیشرویمان خواهد بود. این پارک به وسیله پلی که از روی بزرگراه همت میگذرد بهپارک سفرهای دریایی متصل است. در پارک سفرهای آسمانی پلانتاریوم (پارک منظومه شمسی) قرار دارد. جالب است در حالی که هنوز پلانتاریوم به بهرهبرداری نرسیده در خاطر شهروندان جا باز کرده است. کسانی که از بزرگراه همت یا مدرس میگذرند، تصویر این ساختمان را در ذهن دارند. در پارک سفرهای آسمانی از تجربه پریدن با دوچرخه و اسیکت گرفته تا سوار یک سفینه فضایی شدن و پرواز به کرات دیگر وجود دارد. نور و صدا در این مجموعه برایمان تجربهای بینظیر بهوجود میآورد. تجربه پلانتاریوم در ایران تجربهای بینظیر است. این مجموعه به همه شهروندان و مردم این امکان را میدهد تا از امکانات تخصصی که شاید هیچگاه در آینده استفاده نکنند، بهره ببرند».
سفر به باغ گل
ماجرا اما تنها به پارک سفرهای آسمانی ختم نمیشود. روایت مجموعه عباسآباد ادامه دارد. این مجموعه قدمبهقدم داستانی نو در دل دارد. همانطور که در پیادهراههای مجموعه عباسآباد راه میرویم، خاطرات نیز با ما همقدم میشوند. راهنمای ما در این داستان میرحسینی است؛ معماری که میگوید:« مرحوم میرمیران خطوط اصلی این روایت را روشن کرد و من و بسیاری از همکارانم، ادامه راه دادیم تا این منظومه شکل گیرد». در ادامه راه به یک چادر بزرگ میرسیم به نام شهر گل یا باغ گل. در آنجا ارتباط مردم با گل و گیاه بعینه قابل ملاحظه است. تمام ارتباطی را که هر فرد با گل و گیاه دارد، در این مجموعه میتوان یافت. از خوردن گیاهان بهعنوان یک منبع غذایی گرفته تا استفاده از آنها بهعنوان گیاهان دارویی یا گل و گیاه آپارتمانی. در این بخش حتی اداوات باغبانی و شیوههای مختلف ارتباط با پرندگان در اختیار شهروندان قرار میگیرد و تجربهاینو و منحصربهفرد برای همه بازدیدکنندگان خواهد بود. اینجا پایان راه نیست و سفر ادامه دارد».
مسیری فقط برای راه رفتن
سخن گفتن با سیدجواد میرحسینی شوقانگیز است؛ هنگامی که او از توجه به دوچرخهسواری در این اراضی سخن میگوید؛ هنگامی که وی پیادهروی در این اراضی را در ذات طراحی آن میداند. او میگوید:« شهروندانی که در حاشیه اراضی عباسآباد زندگی میکنند، از خیابان میرداماد گرفته تا حوالی خیابان شریعتی، از خیابان بهشتی تا خیابان ولیعصر و ونک و حتی بخشهایی مانند محله یوسفآباد، گاندی و بسیاری دیگر از مناطق همجوار میتوانند با پای پیاده وارد این عرصه شوند. مجموعه عباسآباد به اندازه مرکز شهر تاریخی اصفهان وسعت دارد. یعنی از نقش جهان تا سیوسهپل. این محدوده دقیقا در وسط شهر تهران جای گرفته است. در کنار فضاهای پارکینگی که در این مجموعه فراهم میشود، پیادهروی در این مجموعه یک رفتار بنیادین خواهد بود. شهروندان میتوانند با پای پیاده از محله یوسفآباد تا حوالی سیدخندان (در آینده) در مجموعه پارکی و بوستانی باصفا حرکت کنند».
یک مسجد و سفری تازه
« در باغ موزه دفاع مقدس، از کوچهپسکوچههای خرمشهر میگذری. از مسجد جامع این شهر که نماد آزادی است و در ازدحام نور و صدا روزهای دفاع مقدس را مرور میکنی در هفت وادی».گذر از این دیار، عبور از تاریخی است که بر این سرزمین گذشته است.
یک ایده هوشمندانه
و پایان سخن با میرحسینی، رویکرد اوست به این مجموعه. او میگوید که مجموعه عباسآباد با تلاش و همت شهرداری تهران توانسته بستری مناسب برای گذران اوقات فراغت شود. میرحسینی میگوید:« هوشمندی رهبر معظم انقلاب 20سال پیش باعث شد تا مجموعه عباسآباد از ساختوساز مصون بماند و امروزه بهعنوان یک قطب بزرگ فرهنگی در جهان اسلام تبدیل شود». او همچنین از تلاشهای شهرداری تهران برای شکلگیری این مجموعه قدردانی میکند و میگوید:« زمانی که ایده ساخت این مجموعه به دکتر قالیباف ارائه شد، بلافاصله شهردار تهران از این ایده استقبال کرد و هربار که سخن از تکمیل این پروژه به میان میآمد، با نظر مساعد به آن توجه نشان میداد». میرحسینی میگوید: «جایی که قرار بود در زمان رژیم پهلوی مرکزی برای استقرار مراکز دولتی شود و نماینده تمام و کمال حکومت پهلوی، امروز به مرکزی برای حضور مردم تبدیل شده است». وی مجموعه عباسآباد را وارث دقیق انقلاب اسلامی میداند که اراضی زیبا و حیاتبخش در اختیار مردم قرار گرفته است.