حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمهدی تقوی، رئیس سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشجویان کشور، در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ایران(ایکنا) به نقش دین در تربیت کودک اشاره کرد و گفت: مهمترین نکته‌ای که به عنوان سنگ بنای تربیت دینی کودک و نوجوان می‌توان به آن اشاره کرد، داشتن نگاهی جامع نسبت به هماهنگی تکوین و تشریع است. باید به این امر توجه داشته باشیم که اگر هدف از خلقت انسان رسیدن به قرب الهی است، این هدف در تمام ذرات عالم وجود اعم از تکوین و تشریع نهادینه شده و همه امور بر این اساس پی‌ریزی و بنا شده است.
وی با بیان اینکه تمامی مراحل تولد و پیدایش انسان اعم از نطفه، علقه، مضغه و ... براساس عالم تکوین و بر مبنای همین فلسفه خلقت ترسیم شده است، ادامه داد: دوران نوزادی انسان ضعیف‌ترین و طولانی‌ترین دوره نوزادی در میان همه جانداران است. همه این شرایط، شرایطی است که قصد دارد انسان را به هدف نهایی که قرب الهی است برساند.
رئیس سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشجویان در ادامه عنوان کرد: امکان دارد، کسی اینگونه فکر کند که مسیر تکامل انسان از دوران تکلیف یا قبل‌تر از آن شروع می‌شود که این نوع برداشت ناشی از درک نادرست از فلسفه خلقت است. اگر این فلسفه را درست درک کنیم، درمییابیم که تمامی این لحظات و نحوه حرکت انسان به سمت کمال است؛ از این رو باید با این نگاه لحظه به لحظه شرایط تولد یک انسان را تعریف کرد و در حد توان و اختیار خود به حرکت در جهت هماهنگ با این هدف کمک کرد.
وی با بیان اینکه یکی از مهمترین مشکلاتی که در این زمینه وجود دارد، درنظر نگرفتن دوران تکوین به عنوان دورانی سازنده در زندگی انسان است، یادآور شد: برخی بر این تصوراند که زمان رشد معنوی از زمان تکلیف آغاز می‌شود که باید با انجام واجباتی مانند نماز، روزه و ... این مسیر را آغاز کرد. همین نگاه نادرست سبب می‌شود که کودکان ما در این دوران بیشترین آسیب را ببینند و از بسیاری از فرصت‌هایی که می‌توانند داشته باشند تا این مسیر را بهتر حرکت کنند، از دست بدهند و مسیر کمال را به دلیل بی‌توجهی به دوران نوزادی و ماقبل، با دشواری حرکت کنند.
این کارشناس و پژوهشگر قرآنی با بیان اینکه هنوز این موضوع و اهمیت آن تحلیل و بررسی نشده است، تصریح کرد: شواهدی که ما در فرهنگ دینی داریم و دستوراتی که اسلام به ما مبنی بر اهمیت دوران تکوین می‌دهد، ضرورت توجه به این موضوع را نشان می‌دهد و حاکی از این است که حرکت انسان به سمت کمال سال‌ها قبل از انعقاد نطفه آغاز می‌شود.
به گفته مدیر عامل خبرگزاری قرآنی ایران، ما باید برای کودکانمان این حریم و حرمت را قائل شویم و آنان را برای حرکت در این مسیر آماده کنیم. در بسیاری از مواقع خانواده‌ها به نکات پزشکی و اقتصادی در تولد فرزند توجه می‌کنند، اما نسبت به مسائل معنوی که از اهمیت بیشتری برخوردار است، غافل‌اند و این امر و نگاه خانواده‌ها حرکت انسان در مسیر تکامل را دشوار می‌کند.
رابطه عاطفی مادر با کودک، مسیر قرب الهی را برای انسان راحت‌تر می‌کند
بخش دیگر سخنان حجت‌الاسلام والمسلمین تقوی به نقش مادر در تربیت فرزند و رسیدن به قرب الهی اختصاص داشت. وی در این خصوص گفت: در یک نگاه کلی‌تر می‌توان گفت که محیط خانواده برای طفل بستر اولیه درک خالق است. براساس بررسی‌های روانشناسی، کودک در ابتدا تمام نیازهای خود را در وجود مادر می‌بیند. مادر برای نوزاد همه چیز اعم از غم، شادی، بازی و ... است. پروردگار مادر را که تجلی رحمت خداوند است، اولین تجربه انسان قرار داده است؛ کودک در آغوش مادر به عنوان اولین تجربه آماده می‌شود که بعداً در شناخت خدا که با صفت «بسم الله الرحمن الرحیم» آغاز شده است، حرکت کند.
وی ادامه داد: رحمانیت و رحیم بودن دو صفت الهی است که در وجود مادر نیز نهادینه شده است. مادر نیز یک موجود است، اما جلوه رحمت و عطوفت است. تجربه یک مادر خوب و مهربان به طفل کمک می‌کند که خدای واحد و رحمان را نیز درک کند و اگر طفلی نتواند این ارتباط را برقرار کند، درک این مسئله برایش دشوار می‌شود.
این کارشناس قرآنی تصریح کرد: در تاریخ نمونه‌هایی که مادر بد باشد و فرزند خوب تربیت شود، بسیار کم داریم و یا اصلاً نداریم. به این دلیل که مادر بستر اولیه‌ای است که انسان با آن می‌تواند در آینده در مسیر قرب الهی حرکت کند.
مدیر عامل خبرگزاری ایکنا در ادامه یادآور شد: تجربه داشتن مادری خوب کمک می‌کند تا کودک در آینده به‌راحتی به درک مفهوم «لا اله الا الله» و «بسم الله الرحمن الرحیم» برسد و این مفاهیم را قلباً درک و شیرینی آن را حس کند. این امر آنقدر حائز اهمیت است که در روایات اهل بیت(ع) یکی از راه‌های توبه را در مهربانی کردن به مادر می‌دانند. اگر لطف و مهربانی مادر برای کودک درست درک شود، مسیر خداشناسی بهتر درک خواهد شد.
حجت‌الاسلام والمسلمین تقوی در ادامه یادآور شد: اگر ربوبیت که تربیت به آن اطلاق می‌شود، در بستر عطوفت باشد، شیرین است. به عنوان نمونه مادر کودک را تنبیه می‌کند و اینگونه تأویل می‌شود که مادر صلاح فرزند را بهتر می‌داند. این امر در رابطه خدا با بنده نیز دیده می‌شود؛ به این معنی که اگر سختی‌ای به وی برسد، آن را حمل به خیر می‌داند.
این کارشناس قرآنی در ادامه رابطه میان کودک با مادر را همانند رابطه بنده با خداوند دانست و افزود: بسیاری از حالاتی که بین عارف و خدا شکل می‌یابد، همان رابطه میان طفل با مادر است. به عنوان نمونه وقتی کودکی می‌خواهد لطف مادر را به خود جلب کند، گریه می‌کند؛ همانگونه که عارف برای قرب الهی تضرع و گریه می‌کند. در ادعیه نیز به این نکته اشاره شده است؛ به عنوان نمونه در مناجات شعبانیه می‌خوانیم که «الهی هَرَبتُ منک الیک» یعنی من از تو به سوی تو فرار می‌کنم. یک کودک عارف واصل است و فقط باید خدای آن را عوض کرد.
به گفته رئیس سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشجویان کشور، اگر بتوانیم ارتباط کودک با مادر را درست ترسیم کنیم، می‌توانیم مسیر راحت‌تر و شیرین‌تری برای انسان آینده در راستای قرب الهی ترسیم کنیم.
وی در پایان عنوان کرد: کودکان ما در حال حاضر عارف هستند، ولی ما آنها را گرفتار شرک‌های متفاوت می‌کنیم و مسیر رسیدن به خدا را دور برای وی ترسیم می‌کنیم. ما بحث تربیت کودک را بد متوجه شده‌ایم، فکر می‌کنیم تربیت یعنی برگزاری یک دوره کلاس‌های آموزشی که از زمان خاصی شروع می‌شود؛ این در حالی است که مسیر در دین تعریف شده است و ما باید این رابطه را برهم نزنیم.
