و می‌گفت: پروردگارا این ماه را بر ما نو گردان به امن و امان، و سلامتی و اسلام، و تندرستی شایان تشکر، و روزی فراخ، و برطرف ساختن دردها و ناملایمات، بار پروردگارا روزی کن ما را روزه و قیام برای عبادت، و تلاوت قرآن در این ماه، و او را برای ما سالم و تمام گردان، و او را از ما سالم بدار، و ما را در این ماه سالم و تندرست فرما.
رمضان ماه میهمانی خدا
ماه رمضان ماه خداوند و ماه نزول قرآن است. در این ماه درهای آسمان و بهشت گشوده شده و درب‌های جهنم بسته می‌شود و گفته شده است که شب‌های قدر عبادتش بهتر از هزار ماه عبادت است.
رسول اکرم(ص) در خطبه شعبانیه می‌فرمایند: ای بندگان خدا! ماه خدا با برکت و رحمت است و آمرزش به‌سوی شما روی آورده است. و این ماه نزد خداوند بهترین ماه است. روزها و شبهایش بهترین روز و شب است و ساعاتش نیز بهترین ساعات. پس با نیت پاک به‌سویش بروید. قرآن تلاوت کنید و بیچاره آن کسی است که در این ماه از آمرزش خدا بی‌بهره باشد قیامت را به‌یاد آورید و به‌یاد گرسنگی و تشنگی قیامت روزها را طی کنید.
فضیلت ماه مبارک رمضان
پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند: «ماه رجب ماه خدا و ماه شعبان ماه من و رمضان ماه امت من است. هرکس همه این ماه را روزه بگیرد بر خدا واجب است که همه گناهانش را ببخشد، بقیه عمرش را تضمین کند و او را از تشنگی دردناک روز قیامت امان دهد.
پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید «انما سمی الرمضان لانه یرمض الذنوب» ماه رمضان به این نام خوانده شده است، زیرا گناهان را می‌سوزاند.رمضان تنها ماه قمری است که نامش در قرآن ذکر شده است و یکی از چهار ماهی است که جنگ در آن حرام است مگر بنا به مقتضیات دفاعی. روایت است که کتاب‌های تورات، انجیل، زبور و صحف و قرآن کریم در این ماه نازل شده است.
این ماه برای مسلمانان اهمیت زیادی دارد و مؤمنان با مقدمه‌سازی و فراهم کردن زمینه‌های معنوی در ماه رجب و شعبان به استقبال از این ماه می‌روند و با علاقه وافر به دادن افطاری و شب‌زنده‌داری تلاوت قرآن و ذکر ادعیه و استغفار روح خود را تزکیه و از سرچشمه فیض الهی سیراب می‌کنند.
از دیگر فضایل ماه رمضان همانگونه که گفته شد، نزول قرآن است و در قرآن آمده است: ماه رمضان ماهی است که قرآن برای هدایت انسان‌ها در آن نازل شده است.دیگر فضیلت آن توفیق روزه است که خداوند در قرآن فرموده است (پس هر که رمضان را درک کرد باید روزه بگیرد.) و در جای دیگر می‌فرماید: ای کسانی که ایمان آوردید روزه بر شما نوشته شده است، همانگونه که بر پیشینیان نوشته شده بود تا پرهیزگار شوید.
امام علی(ع) می‌فرماید: «روزه روده را باریک می‌کند گوشت را می‌ریزد و از گرمای سوزان دوزخ مرا دور می‌گرداند.»
فضیلت دیگر این ماه این است که انسان می‌تواند مساوات بین غنی و فقیر را درک کند و بهتر به کمک آنها (فقیران )بشتابد. امام حسن عسکری(ع) در این‌باره می‌فرمایند: تا توانگر درد گرسنگی را بچشد و درنتیجه به نیازمند کمک کند.
وجود شب قدر در این ماه از دیگر فضایل است. در این شب فرشتگان به اذن خدا فرود می‌آیند و تمام مقدرات بندگان را در طول یک سال تعیین می‌کنند. در این شب انسان با تدبر می‌تواند به خود بیاید و اعمال یک سال خود را ارزیابی کند و زمینه سرنوشتی بهتر را برای خود پدید آورد.
ماه رمضان، ماه بهار قرآن
در روایات به نقل از امام باقر آمده است که: هر چیزی بهاری دارد و بهار قرآن رمضان است.
در این ماه باید تمام اعضاء و جوارح را باید از حرام دور کرد و با اخلاص و توکل بر خدا و عمل بر احکام قرآن و دوری از گناهان و انجام توبه نصوح و... خود را به‌گونه‌ای بسازیم که اثر آن کارها را بتوانیم تا سال بعد نگهداریم.
از دعا و استغفار گفتن در این ماه زیاد یاد شده همانطور که علی ابن ابیطالب می‌فرماید: بر شما باد در ماه رمضان به استغفار و دعای زیاد اما دعاهای شما دافع بلا از شماست و اما استغفار شما از بین برنده گناهان است.
اعتکاف یکی دیگر از فضایل این ماه است. چنانچه رسول اکرم(ص) می‌فرمایند: ای مردم ماه خدا با برکت و رحمت و آمرزش به شما رو کرده است، ماهی است که پیش خدا بهترین ماه‌هاست و روزهایش بهترین روزها و شبهایش بهترین شب‌هاست و ساعاتش بهترین ساعات.
تلاوت قرآن نیز از بهترین اعمال در شب‌ها و روزهای ماه مبارک است. گرچه تلاوت قرآن در همه حال ثواب دارد اما چون قرآن در ماه رمضان نازل شده است از ثواب ویژه‌ای برخوردار است. پیامبر گرامی می‌فرمایند: اگر کسی در این ماه یک آیه از قرآن تلاوت کند ثوابش مثل کسی است که در غیر ماه رمضان یک ختم قرآن کرده است.
ماه پاک شدن
امام زین‌العابدین(ع) در صحیفه سجادیه این ماه را شهر التمحیض نام نهاده‌اند. به‌معنای تزکیه و تطهیر پاک شدن گناهان، برطرف کردن عیوب، از بین بردن کینه‌ها و عداوت‌ها و حسدها و ماه پاکسازی قلب و روح.
پیامبر(ص) این ماه را ماه رهایی از آتش و ماه بخشایش نام نهاده‌اند، امام صادق(ع) از قول حضرت علی(ع) نقل می‌فرمایند که در ماه رمضان زیاد استغفار کنید و دعا را فراموش نکنید که دعا بلا را از شما دفع می‌کند و استغفار گناهان را از بین می‌برد. رسول خدا(ص) می‌فرمایند: ماه رمضان ماه خدا و ماه آزادی از آتش است.
پیامبر(ص) همچنین فرموده‌اند که فلسفه نامگذاری این ماه به شهر العتیق به این دلیل است که در این ماه در هر شب و روزش 600 بنده از آتش آزاد می‌شوند. دیگر اسماء این ماه «شهر البرکه» است، زیرا در این ماه برکت به ثبوت رسیده است و ماه مبارک و پر از خیر است.
در روایات متعدد آمده است که امام صادق(ع) می‌فرمود: هنگامی که ماه رمضان می‌رسد پیامبر اکرم(ص) می‌فرمودند: بارالها در ماه رمضان برای ما برکت بده و ما را به روزه و نماز آن یاری نما و کارهای ما را در این ماه قبول فرما.
همچنین این ماه را «شهرالطهور» هم نامیده‌اند زیرا ماه رمضان ماه پاکیزگی است و در این ماه فصل نوینی بر روی انسان گشوده می‌شود. امیرالمؤمنین(ع) می‌فرمایند: هرگاه هلال ماه را دیدی بگو: بارالها خیر و خوبی این ماه و پاکی آن‌را از تو درخواست می‌کنم. همچنین امام سجاد(ع) در خداحافظی با این ماه می‌گوید: درود بر تو به‌خاطر این برکات و نیکی‌ها که بر ما وارد کردی و پلیدی و گناهان را از ما شستی.
خصال هفتگانه روزه‌داران
در حدیث است که حضرت علی(ع) از پیامبر خدا(ص) چنین نقل می‌فرماید که؛ هیچ مؤمنی نیست که ماه رمضان را فقط به حساب خدا روزه بگیرد مگر آن‌که خدای تبارک و تعالی هفت خصلت را برای او واجب و لازم گرداند:
1 – هرچه حرام در پیکرش باشد محو و ذوب گرداند؛
2 – به رحمت خدای عزوجل نزدیک می‌شود؛
3 – (با روزه خویش) خطای پدرش حضرت آدم را می‌پوشاند؛
4 – خداوند لحظات جان کندن را بر وی آسان گرداند؛
5 – از گرسنگی و تشنگی روز قیامت در امان خواهد بود؛
6 – خدای عزوجل از غذاهای بهشتی به او بدهد؛
7 – دوری از آتش جهنم به او عطا شود.
