اما تحقیقات جدید، عامل دیگری هم به موارد قبلی اضافه کرده که میزان ضرر مواد غذایی آماده را دوچندان میکند: میزان بالای نمک موجود دراین غذاها. یک گروه بینالمللی از دانشمندان، نتیجه تحقیقی را منتشر کردهاند که میگوید، مرگ ناشی از بیماریهای قلبی -عروقی و سرطانها را میتوان برای میلیونها نفر در دهه آینده تنها با کم کردن مصرف نمک منتفی ساخت.
در این تحقیق، آثار ناشی از کاستن مصرف نمک به میزان 15 درصد در 23 کشور جهان، از جمله آمریکا، روسیه، هند، ویتنام، اتیوپی، برمه و نیجریه بررسی و تجزیه و تحلیل شده است و نتایج حاصله نشان داده که اجتناب از خوردن غذاهای شور میتواند تا سال ۲۰۱۵ جان دستکم 8میلیون و 500 هزار نفر را حفظ کند.
این تحقیق و تحقیقات مشابه، در کشوری مثل ایران که بیماریهای قلبی-عروقی، از بیماریهای صدر نشین در افزایش مرگ و میر به شمار میآید، اهمیت مضاعف مییابد. به گفته کارشناسان، شاید با اطلاعرسانی در مورد مضرات استفاده بیش از حد نمک، در سالهای اخیر توانسته باشیم میزان مصرف نمکی که افراد به غذاهای خانگی اضافه میکنند را کاهش دهیم، اما از سوی دیگر با همه گیری استفاده از غذاهای آماده یا فست فودها مواجهیم که محدود به سن یا جنس خاصی هم نمیشود و با قیمت بسیارکمتری که این غذاها نسبت به غذاهای سنتی دارند، طرفداران بیشماری هم پیدا کردهاند.
دکتر مسعود کیمیاگر، متخصص تغذیه و مدیرگروه تغذیه دانشگاه علوم پزشکی ایران، در این زمینه به همشهری میگوید: از آنجا که غذاهای آماده، مواد غذایی هستند که احتیاج به ماندگاری بالا برای نگهداری طولانی مدتتر دارند، در آنها از مواد نگهدارنده مختلفی هم استفاده میشود که یکی از آنها نمک طعام است؛ به علاوه اینکه این غذاها، طعم دهندههای طبیعی و مصنوعی هم دارند که از سیب زمینی سرخ کرده گرفته تا سسهای قرمز و سفید و سوسیس وکالباس، را شامل میشود و مجموعه این ترکیبات که یا نمک داشته یا حاوی ترکیبات سدیم دار هستند، تهدیدی جدی برای سلامت به شمار میآیند.
دکتر ضیاءالدین مظهری، متخصص تغذیه و رئیس انجمن تغذیه ایران نیز در این رابطه معتقد است: در مورد مواد غذایی آماده، نباید ذهن ما به سمت چند محصول خاص برود، چرا که حتی نانهای مصرفی هم از اقلام غذاهای آمادهای به شمار میآیند که از درصد نمک بالایی برخوردارند.
وی ادامه میدهد: اما چیزی که سبب میشود بحث بیشتری حول و حوش برخی از غذاها وجود داشته باشد این است که میزان نمک و ترکیبات حاوی سدیم در موادی مثل سوسیس و کالباس به شدت بالاتر است و مصرف این مواد در کسانی که پرفشاری خون دارند یا از بیماریهای کلیوی و بیماریهای قلبی-عروقی رنج میبرند، میتواند آزاردهنده باشد.
دکتر مظهری، همچنین به نکته دیگری هم اشاره میکند و آن این است که اثرمخرب یاد شده مربوط به سدیم این غذاهاست و تنها مربوط به مواد غذایی با طعم شور نمیشود؛ چرا که ممکن است در محصولاتی نظیر نانها، کیک و شیرینیها، به جای نمک از جوش شیرین یا دی کربنات سدیم استفاده شود که شور نیست اما سدیم دارد و همین موضوع نیز سبب میشود که این موارد هم به دسته بندی غذاهای آماده سدیم دار و تهدیدکننده سلامت، اضافه شود.
دکتر محمدرضا محمدحسنی، فوق تخصص قلب و عروق و دبیر انجمن آترواسکلروز ایران هم با بیاناینکه نمک فی نفسه چیز بدی نیست، اضافه میکند: مصرف میزان بالای نمک است که خطرساز است، تا جایی که از آن بهعنوان یکی از سمهای سهگانه سفید، در کنار آرد و شکر که دیگر سموم این گروهند، نام برده میشود زیرا مصرف زیاد نمک و سدیم به معنای عام، میتواند موجب افزایش فشار خون و در نتیجه ابتلا به بیماریهای قلبی-عروقی شود.
وی ادامه میدهد: باید به این نکته توجه شود که عوامل خطر لزوما موجب وقوع حادثه نمیشوند، بلکه احتمال حادثه را بالا میبرند یعنی ممکن است فردی سالها سیگار بکشد و اتفاقی برایش نیفتد اما از طرفی جمعیت قابل توجهی از سیگاریها را هم داریم که به سرطان ریه دچار شدهاند.
دکتر محمد حسنی، به لزوم همراهی وزارت بهداشت و صنایع مرتبط با صنایع غذایی برای تعدیل میزان نمک غذاهای آماده اشاره کرده و میگوید: در رابطه با این غذاها، بیشترین ملاحظات را وزارت بهداشت و مسئولان صنایع غذایی مرتبط باید داشتهباشند چرا که مردم در کم کردن میزان مصرف شاید تأثیرگذار باشند، اما میزان کلی نمک موجود در این نوع غذاها را که نمیتوانند کم کنند.
در زمینه گروههای در معرض خطر هم، آنچه متخصصان به آن تأکید میکنند این است که سالمندان و کودکان باید بیشتر مراقب باشند. دکتر کیمیاگر، زنان باردار را نیز از گروههای در معرض خطر نام میبرد و میگوید: مصرف غذاهای آماده، یکی از فاکتورهایی است که در خانمهای باردار که زمینه ابتلا به پراکلامسی را دارند باید با احتیاط صورت بگیرد، چرا که نه تنها نمک بالای این مواد که افزودنیهای دیگر موجود در این غذاها نیز میتواند در آنها مشکل ساز باشد؛ البته محدودیت بیش از اندازه برای خانمهای باردار مد نظرنیست بلکه چیزی که حائز اهمیت است، توجه به مواد غذایی و محتوای مواد مغذی آنها در زمان بارداری است.
دکتر مظهری هم در رابطه با گروههای درمعرض خطر به کودکان اشاره میکند و میگوید: در حال حاضر اگر به بررسی کودکان حتی 5 ساله هم بپردازیم، در آنها افرادی که پرفشاری خون، چربی خون بالا و دیگر ریسک فاکتورهای ابتلا به بیماریهای مزمن را دارند، خواهیم دید که یکی از دلایل آن میتواند مصرف غذاهای آماده یا فست فودهایی باشد که نه تنها نمک بالا که درصد زیادی هم چربیهای اشباع و ترانس دارند.
دکتر مظهری تأکید میکند: بذر بیماریهای غیرواگیر مزمن از کودکی آغاز میشود و نیازی هم برای گذشت زمان زیادی برای به فرجام رسیدن ندارد.