همشهری آنلاین: سفر به همدان هم فال است و هم تماشا؛ با یک سفر کوتاه، هم تکه‌ای از تاریخ کهن ایران پیش روی‌تان است و هم در طبیعت خوش آب‌وهوای ایران گردش می‌کنید؛ پس به همدان خوش آمدید.
از پایتخت تا پایتخت
اگر از تهران قصد دارید به همدان برسید، دو راه پیش روی شماست: مسیر هوایی و مسیر جاده
سواری: از پایتخت تا همدان حدود ۳۵۰ کیلومتر راه است. اگر قصد دارید با خودروی شخصی به همدان برسید، می‌توانید دو راه را انتخاب کنید: مسیر اول از اتوبان قزوین، تاکستان، گردنه آوج، رزن، جورقان گذشته و به همدان می‌رسد؛ در این مسیر نزدیک به پنج ساعت در راه هستید. مسیر دوم از آزادراه‌های آزادگان و ساوه و شهرهای غرق آباد، نوبران، فامنین وجورقان می‌گذرد و کوتاه‌تر است. بدون توقف چهار ساعت بعد در همدان هستید. می‌توانید در مسیر رفت از یک بریدگی به آزادراه ساوه - همدان بروید و مستقیم به غرق‌آباد برسید.
اتوبوس: از پایانه‌های مسافربری غرب، جنوب و آرژانتین هر روز اتوبوس به سمت همدان حرکت می‌کند. از پایانه آرژانتین پنج ساعته می‌توانید به همدان برسید.
هواپیما: اگر برای رسیدن به همدان عجله دارید و وضعیت مالی هم مناسب است، می‌توانید با هواپیما به همدان بروید.
شهر پُریادمان
توصیه ما این است که دو تا سه روز را برای سفر به همدان وقت بگذارید و یک روز کامل را به شهرگردی اختصاص دهید.
همدان شهری است برای پیاده‌روی و به دلیل اینکه نقشه دقیقی دارد، شما با صرف حداکثر ۴۵ دقیقه می‌توانید از هر گوشه شهر به گوشه دیگر بروید؛ اگر فواصل نقاطی که برای بازدید به شما پیشنهاد شده، روی نقشه زیاد است، نگران نشوید. برای سفر به همدان حداقل باید نام شش خیابان اصلی شهر را به خاطر بسپارید: خیابان‌های باباطاهر، اکباتان، شهدا، تختی، بوعلی و شریعتی. حالا پیاده‌روی را از میدان بوعلی شروع کنید.
آرامگاه ابن سینا: اگر می‌خواهید برای تماشای شهر وقت کم نیاورید بهتر است ساعت نه صبح در میدان بوعلی باشید. چون بازدید از این مجموعه یک ساعتی از شما وقت خواهد گرفت. آرامگاه بوعلی‌سینا در میدانی به همین نام قرار دارد، این بنا که هوشنگ سیحون در سال ۱۳۳۰ آن را ساخته است، امروز به عنوان نماد شهر همدان شناخته می‌شود.
مجسمه سنگی بوعلی که کتاب به دست ایستاده در ضلع دیگر میدان نزدیک آرامگاه قرار دارد اثری است ساخته استاد ابوالحسن صدیقی. ساعات بازدید از موزه هر روز از ساعت ۸ صبح تا ۸ شب است. در این موزه مجموعه آثاری از وسایل تخصصی طب سنتی، بعضی از آثار خطی ابن‌سینا، اشیای اهدایی مرتبط با علم پزشکی و سنگ قبر قدیمی ابن‌سینا و یک سنگ قبر قدیمی دیگر برای بازدید قرار دارد. در نزدیکی همین آرامگاه مزار شاعر دوره مشروطه، عارف قزوینی قرار دارد، حتما به آنجا هم سری بزنید، به تازگی تندیس مرمری هم در ورودی محوطه آرامگاه او نصب شده.
آرامگاه باباطاهر: برای رسیدن به آرامگاه باباطاهر باید از ابتدای خیابان خواجه‌رشید به مقصد میدان امامزاده عبدالله سوار تاکسی شوید. مسیر از چهار باغ خواجه‌رشید می‌گذرد؛ پس از امامزاده عبدالله که در وسط میدانی به همین نام، میدان عین‌القضات با تندیسی از او را می‌بینید ساخت مجموعه یادمانی عین‌القضات چند سالی است نیمه‌کاره رها شده است. گنبد علویان و تپه هگمتانه در همین مسیر است. بنای یادمانی روی آرامگاه توسط محسن فروغی در سال ۱۳۴۴ ساخته شده. در کنار آرامگاه باباطاهر، مزار «مفتون کبریایی» شاعر معاصر هم قرار دارد. بازدید از این دو آرامگاه تنها ۱۵ دقیقه زمان می‌خواهد.
تپه و موزه هگمتانه: برای رفتن به هگمتانه باید دوباره به میدان عین‌القضات برگردید. از صبح تا غروب آفتاب می‌توانید به این پایگاه سری بزنید اما بهتر است طوری برنامه‌تان را تنظیم کنید تا موقع ظهر اینجا نباشید. اگر مطابق برنامه پیش رفته باشید، باید ساعت ۱۰:۱۵ اینجا باشید. سمت راست میدان عین‌القضات همدانی، گنبد علویان با بنایی چهار ضلعی و نمایی آجری متعلق به سده ششم هجری قرار دارد. گفته می‌شود این بنا پیش از این دارای گنبدی بوده که در طول سالیان دور تخریب شده و اکنون به این شکل باقی مانده است. از میدان عین القضات، داربست‌ها و سایه‌بان‌های فلزی مجموعه تپه باستانی هگمتانه پیداست. به سمت خیابان اکباتان بروید. از آنجا به تپه هگمتانه می‌رسید. گفته می‌شود، احتمالا شهر گمشده باستانی «هگمتانه» یا «اکباتانا» مرکز حکومت کشور ماد در این منطقه قرار داشته.
موزه مردم‌شناسی و سفره خانه سنتی حمام قلعه: از سمت تپه هگمتانه در انتهای خیابان اکباتان به سمت مرکز شهر یا میدان امام خمینی(ره) پیش بروید. در ابتدای خیابان باباطاهر تابلوی راهنمای حمام قلعه مسیر دسترسی به آنجا را نشان می‌دهد. حمام قلعه مجموعه تاریخی متعلق به دوره قاجار است که با تغییر کاربری تبدیل به موزه مردم‌شناسی و سفره‌خانه سنتی شده. موزه ورودیه ندارد و تصمیم برای صرف ناهار برای بازدید کافی است. نیم ساعتی که در مجموعه چرخ بزنید، غذا هم حاضر است. هم غذای سنتی و هم غذاهای معمولی در سفره‌خانه موجود است. اما توصیه ما این است که حتما طعم دیزی همدانی این رستوران را بچشید. در این سفرخانه روزهای تعطیل موسیقی ملی زنده هم اجرا می‌شود.
بقعه اِستر و مردخای: بعد از استراحت بهتر است از ساعت چهار بعدازظهر بازدیدتان را از شهر پی بگیرد. می‌توانید از بقعه استر و مردخای در ابتدای خیابان شریعتی شروع کنید. بقعه «استر و مردخای» واقع در ابتدای خیابان شریعتی از بناهای قدیمی به جای مانده از قرن هفتم هجری متعلق به دو تن از پیشوایان کلیمیان ایران است. تقریبا نیم ساعت را می‌توانید صرف بازدید از این بقعه‌ها کنید. بعد بهتر است به طرف بازار قدیمی همدان بروید.
بازار قدیمی: از بقعه تا بازار چند دقیقه بیشتر راه نیست. قدمت بازار قدیمی همدان به دوران قاجار باز می‌گردد. اول به بازار مظفریه و بازار طلا می‌رسید. از ابتدای خیابان باباطاهر وارد راسته بازارهای قدیمی همدان شوید. ابتدا سبزه میدان نوعی میدان میوه و تره‌بار اینجاست.
پس از سبزه میدان، قصابخانه و راسته شیشه‌فروش‌ها، راسته بازار مسقّف همدان آغاز می‌شود. راسته نخودبریزها را از دست ندهید، پر از عطر خوب ادویه‌جات است. عطرها با رنگ ادویه در می‌آمیزد. چند کاروانسرا و سرا از جمله سرای حسین خانی، حسن خانی و صفرخان هنوز در بازار حیات دارند و تا تخریب نشده به آنها سری بزنید. بعد از سراها بازار کفشدوزهاست. بازار کفشدوزخانه راسته‌ای است پر از کفش‌فروشی و چند مغازه انگشت شمار کفش‌دوزی.
می‌توانید از اینجا گیوه و گالِش هم بخرید. کمی آن طرف‌تر «صحافخانه» است. راسته‌ای که هنوز هم بوی کاغذ و قلم می‌دهد. هر چند دیگر صحافی‌ها کمتر شده و آنها که به دستگاه‌های پیشرفته‌تر مجهز شده‌اند به خیابان‌های اصلی شهر رفته‌اند. صحافخانه از طرفی به کاروانسرای شریفیه و از طرفی به سرای گلشن راه دارد. سرای گلشن، بازار فرش فروش‌های همدان است و گلیم و جاجیم را در خود جای داده است.
سرای گلشن در امتداد خود به راسته دالان دراز می‌رسد. با گذر از قنادخانه، راسته زغالی‌ها و دباغ‌خانه، خیابان اکباتان و مسجد جامع نمایان می‌شود. آن طرف خیابان، سرای میرزاکاظم و قیصریه نو (حلاج‌خانه سابق) هشتی سمسارخانه کاروانسرای میرزا کاظم از قدمتی طولانی برخوردار است. از اینجا تا مسجد جامع چند قدم راه نیست و غروب با تعطیل شدن بازار می‌توانید نماز را آنجا بخوانید.
خیابان بوعلی: از میدان امام(ره) به خیابان بوعلی تا میدان دانشگاه یا جهاد می‌توانید پیاده‌روی و خرید کنید. خیابان بوعلی پاساژ و بازارچه‌های معروفی مثل: الماس، خواجه‌رشید و بوعلی دارد. در این پیاده‌روی به خیابان میرزاده عشقی می‌رسید که می‌گویند این شاعر دوره مشروطه روزگاری در این خیابان بوده. این خیابان این سال‌ها رنگ و بوی سنتی خودش را از دست داده.
شیرسنگی: هنوز هوا تاریک نشده، باید به تماشای شیرهای سنگی و معروف همدان رفت. از میدان فردوسی به سمت خیابان طالقانی و بعد انحرافی به سمت چپ ما را به سمت میدان شیرسنگی یا در اصطلاح همدانی‌ها سنگ شیر، می‌رساند. بالای یک سکو تندیس یک شیرسنگی قرار دارد که قدیم‌ترها آنجا را محل دروازه شیران یا باب‌الاسد می‌گفتند. در کاووش‌های زنده یاد دکتر آذرنوش بقایای یک گورستان پارتی در این تپه کشف شد.
بام همدان: با تاریک شدن هوا باید به فکر شام و جایی برای گردش شبانه شد. بهترین جا منطقه‌ای است معروف به بام همدان. از شیر سنگی تا اینجا باید تاکسی دربست گرفت، ۱۰ دقیقه بیشتر طول نخواهد کشید. منطقه کوهستانی و خوش آب و هوای همدان در جنوب شهر قرار دارد. بلوار ارم مسیر دستیابی به باغ‌های همدان و کوهپایه‌های الوند و تپه عباس‌آباد است.
اینجا بوستانی است که مردم همدان شب‌های تعطیل را آنجا می‌گذرانند و بیشتر شب‌ها شام را در فضای باز عباس‌آباد می‌خورند. از اینجا تمام همدان را زیر پا دارید. شام را هم همین جا بخورید. رستوران‌های میدان عباس‌آباد غذا و قیمت مناسبی دارند. حتی می‌توانید از بیرون غذا بخرید و در فضای سبز بنشینید و غذای آماده بخورید.
از خاک تا سفال
بهتر است روزهای بعدی اقامت‌تان را در همدان به گردش در اطراف شهر اختصاص دهید. اگر می‌خواهید به موقع برسید، باید برنامه‌ریزی کنید.
در کنار خرید سفال و سفالینه‌های همدان، چرم و کالاهای چرمی، فرش، گلیم و جاجیم از خوردنی‌های مخصوص این شهر هم از جمله کماج، شیرمال، حلوا زرده و انگشت‌پیچ و انواع ترشی‌ها مانند ترشی گردو، بادنجان ترشی، ترشی فلفل (بیوَر) می‌توان سوغاتی تهیه کرد.
چند قنادی و ترشی‌فروشی از جمله قنادی زرینه در خیابان بوعلی، قنادی نجومی در ابتدای خیابان ششصد دستگاه و خیابان هنرستان و قنادی رسالت دور میدان باباطاهر و ترشی فروشی ترش و شیرین در ابتدای خیابان پاستور با ارائه محصولات بهتر اسم و رسمی در بین همدانی‌ها دارند.
گشت‌وگذار در لالجین
در مسیر برگشت حتما به شهر سفال، لالجین سر بزنید. صنعت سفالگری لالجین تاریخی بسیار طولانی دارد. به لالجین که رسیدید، حتما به تماشای کارگاه‌های هنرمندان سفالگر لالجین مخصوصا استاد ناصر خلیلی بروید. علاوه بر خرید می‌توانید احیای سفالینه‌های باستانی هگمتانه را همین جا ببینید. بهتر است، در ابتدای شهر لالجین حتما سری به مغازه و نمایشگاه «خاکاب» بزنید. ساخته‌های خاکاب انحصارا در این مغازه عرضه می‌شود. شرکت سفال سیَلک هم به سرپرستی استاد سیف‌الله ابراهیمی همین جا شعبه دارد.
علیصدر، غار آب و نور
غار علیصدر می‌تواند یکی از بهانه‌های خوب برای سفر به همدان باشد. برای رفتن به غار باید دوباره به شهر برگردید. بعضی مسافران برای رفتن به غار به مسیره جاده تهران بر می‌گردند اما این مسیر بسیار طولانی است. بهتر است از بریدگی بلوار آیت‌الله نجفی همدان به سمت شهر لالجین و بهار و در ادامه با توجه به تابلوهای راهنما به سمت غار علیصدر بروید. این جاده تا انتها خوب و آسفالت است و فقط یک ساعتی در راه خواهید بود.
در اینجا همه نوع امکاناتی مثل: هتل، رستوران، پارکینگ، سرویس بهداشتی برای مسافران وجود دارد. بهتر است بعد از غار، برنامه دیگری تنظیم نکنید. چون ممکن چند ساعتی را در اینجا و در صف معطل شوید. می‌توانید بعد از خوردن ناهار به سمت شهر برگردید. زمانی‌که‌تصمیم گرفتید وارد غار علیصدر شوید، به این نکات توجه کنید:
به سانس ورود به غار حتما توجه کنید. زمان بازدید از ۸ صبح تا ۶ عصر است.
آب غار از نوع آهکی است. بنابراین استفاده از آن برای آشامیدن توصیه نمی‌شود.
دمای غار در تمام طول سال ۱۶ درجه سانتیگراد است، پس در صورت تمایل لباس گرم همراه داشته باشید.
حتی اگر شنا هم بلدید، استفاده از جلیقه نجات برای همه الزامی است.
داخل غار سرویس بهداشتی وجود ندارد، به همین دلیل کودکان خود را از قبل آماده کنید.
از به همراه بردن تنقلات به داخل غار خودداری کنید.
در محوطه غار آشغال نریریزد.
احتمال سقوط اشیاء قیمتی مثل تلفن همراه، سوییچ، دوربین به درون آب وجود دارد، پس مراقب باشید.
کشیدن سیگار در محوطه غار ممنوع است.
به توصیه‌های ایمنی قایقرانان حتما دقت کنید.
آبشار و کتیبه
در زمان گشت‌وگذار در طبیعت همدان آبشار و کتیبه‌های گنجنامه را از دست ندهید
گنجنامه: اگر می‌خواهید صبح و قبل از گرمای هوا به گنجنامه برسید، بهتر است ساعت ۸ صبح از اقامتگاه‌تان راه بیفتید. میدان قائم و بلوار کولاب شما را به جاده گنجنامه می‌رساند. کولاب نام شهری در استان ختلان تاجیکستان و مزار میرسیدعلی همدانی است. پس از خواهرخواندگی همدان و کولاب از حدود ۱۴ سال پیش این نام‌گذاری نمادین صورت گرفته. تقریبا نیم ساعت راه تا گنجنامه دارید.
دیگر به آبشار زیبای گنجنامه رسیده‌اید. دو کتیبه باستانی با خط میخی و حک شده بر سنگ نوشته داریوش هخامنشی و خشایارشا در مسیر سمت چپ آبشار قرار دارد. متن کتیبه‌ها مشابه یکدیگرند؛ جز آنکه در یکی نام داریوش و در دیگری نام خشایارشا آمده است و هر دو متضمن ستایش اهورامزداست. اگر زود برسید می‌توانید صبحانه را همین‌جا صرف کنید. بعد از بازدید از گنجنامه حتما سراغ تله‌کابین گنجنامه بروید. اما اگر می‌خواهید چندان در صف معطل نشوید، باید زود راه بیفتید.
توصیه‌هایی برای ماندن
در این فصل همدان هم می‌توانید شب را در بوستان‌های شهر بگذرانید و هم در هتل بمانید
از هرکدام از سه ورودی شهر که وارد شوید، با تابلو، نشانی محل‌های برپایی کمپ نشان داده شده. این کمپ‌ها در نزدیکی بوستان مردم در چهارراه پارک، بوستان ارم در بلوار ارم و مجتمع تفریحی و توریستی عباس‌آباد در تپه عباس‌آباد پذیرای مسافران است، ضمن آنکه امکاناتی مثل سرویس بهداشتی، پارکینگ و آلاچیق برای مسافران در اینجا مهیاست. اما اگر تصمیم ندارید در چادر بمانید، این فهرست به شما کمک می‌کند.
نظر شما