علایم زایمان طبیعی و زایمان زودرس تقریبا مشابه‌اند. علایمی مانند کمردرد، درد شکم، خون‌ریزی، آبریزش و...
انقباضات رحمی قبل از هفته 37 بارداری شروع می‌شود و سبب بازشدن زودتر دهانه رحم شده و در نتیجه نوزاد، نارس متولد می‌شود.
زایمان زودرس در 5 تا 15 درصد بارداری‌ها رخ می‌دهد.
وقتی عضلات رحم منقبض می‌شوند، درد شدیدی در ناحیه شکم و کمر حس می‌شود. در این هنگام دیواره شکم کاملا سفت و سخت است. در طول بارداری 2 نوع انقباض وجود دارد؛ انقباضات زایمانی و انقباضات براکستون هیکس
انقباضات براکستون هیکس
انقباضات رحمی خفیف بدون درد و پراکنده با فواصل نامنظم که از هفته 28 بارداری شروع شده و به تدریج منظم می‌شود. با قدم زدن از بین می‌رود و موجب باز شدن دهانه رحم نمی‌شود.
انقباضات زایمانی واقعی
با فواصل منظم رخ می‌دهد و به تدریج بر شدت آن افزوده می‌شود یعنی هر 10 دقیقه یک بار (یا 5 انقباض در ساعت) می‌توان گفت که مادر وارد مرحله زایمانی شده است. مادر می‌تواند با درازکشیدن و گذاشتن دست خود روی قله رحم سفتی و نرمی آن را احساس کند. گاه ممکن است حرکات جنین گمراه‌کننده باشد. پس مادران باید آگاه بوده و آن را از انقباضات رحمی افتراق دهند.
هر زن بارداری با شروع انقباضات زایمانی واقعی باید بستری شود.
علایم شروع زایمان زودرس
- انقباضات هر 10 دقیقه یک بار (15 انقباض یا بیشتر در ساعت)
- نشت مایع آمنیون از واژن (پارگی کیسه آب)
- دردهای کرامپی شبیه عادت ماهیانه
- درد کمر و پشت
- فشار روی عانه
- کرامپ‌های شکمی یا بدون اسهال
- خون‌ریزی از واژن
عوامل خطرساز برای زایمان زودرس
- سابقه زایمان زودرس پیشین
- بدشکلی‌های رحمی
- سابقه جراحی‌های شکمی
- سقط‌های القا شده
- زنان چندزا
- دهانه رحم نارسا
- عفونت با تب بالا در بارداری
- عفونت مثانه یا کلیه
- کنده شدن جفت
- پلی‌هیدر آمینوس (مایع آمنیون زیاد)
- شروع خون‌ریزی قبل هفته 20 بارداری
- استفاده از مواد مثل کوکایین و آمفتامین‌ها
- خشونت‌های خانوادگی
- سیگار بیش از 10 نخ در روز
- استرس
عوامل آغازکننده زایمان زودرس سیر ناشناخته‌ای دارند اما ممکن است مکانیسم‌های زیر در آن دخالت داشته باشند.
- از بین رفتن حمایت‌کننده‌های بارداری (مانند هورمون‌ها)
- القای فعال (محرک‌های رحمی)
نبود آ‌گاهی در مورد این عوامل مانع پیشرفت در زمینه پیشگیری از زایمان پیش از موعد شده است و دومین علت اصلی مرگ و میر نوزادان در ایالات متحده است.
بهترین و اولین قدم درمانی در زایمان زودرس استراحت در بستر و خوابیدن بیمار به پهلو است. این امر ممکن است باعث جلوگیری و حتی توقف زایمان زودرس شود.
در مواردی که سن جنین کمتر از 34 هفته است عدم بلوغ ریه‌های جنین مطرح است. این مادران حتما باید در بیمارستان بستری شوند تا بتوان سن بارداری را به 34 یا بیشتر رساند. در مواردی که احتمال زایمان قریب‌الوقوع وجود دارد از کورتیکوستروئیدها (کورتون‌ها) برای بالغ کردن ریه‌های جنین استفاده می‌شود.
