نظرسنجی درباره پنجشنبه آخر سال

پیشگفتار
در اعتقادات عامه مردم مسلمان است که شب جمعه آخر سال به عبارتی پنجشنبه آخر سال، اهل قبور و ارواح مردگان باید زیارت شوند و آنان در این شب‌ها بیدارو منتظر و بر بام خانه های خود در آمده  تا که بازماندگان  به نام آنان نذور وخیرات دهند  و هم چنین  مرسوم است در چنین شبهایی  در گورستان‌ها  بر سر قبر عزیزان شمع یا چراغ بیافروزند.

ایرانیان باستان  نیز چنین رسمی داشتند در مناسبت‌هایی بازماندگان یاد و خاطره درگذشتگان را گرامی می‌داشتند. یکی از اینگونه مناسبت‌ها در روزهای پنجه بوده است و بدین معنی که یک روز از پنج روز پایان سال را به برزگداشت درگذشتگان اختصاص داده و اعتقاد داشتند که فروهر نیاکان (روح درگذشتگان) در چنین روزی انتظار بازماندگان را می‌کشند و به اصطلاح چشم براه هستند.

به همین منظور مردم در محل دفن اجساد درگذشتگان خود دور هم جمع شده  و با تقسیم انواع خوردنی و پاشیدن آب، روان مردگان خود را شاد می‌ساختند. این رسم با رواج اسلام در بین ایرانیان همچنان ادامه یافت و رنگ و بوی اسلامی بخود گرفت و ایرانیان همان آداب را با تغییراتی درشب جمعه آخر سال تا کنون برگزار می کنند.

حال با پشت سر گذاشتن یک سال و فرا رسیدن ایام نوروز، به بهار و سال جدید سلام می دهیم و همین کار را هم با اهل قبور در پنجشنبه آخر سال انجام می دهیم و حتی بسیاری از افراد در لحظه تحویل سال در مزار شهدا و درگذشتگان خود به سر می برند و معنی این حرکت می تواند این باشد که هر چند گذشتگان دستشان ازدنیا کوتاه است، اما برای ما همچنان بهاری هستند و در یاد وخاطره ما همیشه زنده اند و قطعاً روح گذشتگان هم با این حضور بر سر مزارشان شاد خواهد شد و این سنت را باید از سنت های ارزشمند مردم کشورمان دانست.

کلیات تحقیق
در این گزارش با به کارگیری نظرسنجی تلفنی و بدست آوردن آمارها، پردازش و تحلیل علمی آنها، سعی شده است تا به اهمیت زیارت اهل قبوردر آخرین پنجشنبه سال از نظر پاسخگویان دست یافت.

این گزارش حاصل جمع آوری پاسخ 1011نفر از مردم تهران به پرسشنامه تهیه شده توسط واحد نظرسنجی تلفنی مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ای موسسه همشهری است. این افراد به صورت تصادفی و بر اساس مراجعه به فهرست شماره تلفن ها (از 22000000 الی 88999999) انتخاب شدند. در این گزارش نظر کسانی که تمایل به پاسخگویی به تمام پرسش های تحقیق را داشته اند، منعکس شده است.

اهداف  تحقیق
هدف کلی این تحقیق دستیابی به مجموعه اطلاعات و پاسخ هایی است که پاسخگویان  در مورد اهمیت زیارت اهل قبور در پنجشنبه آخر سال اظهار کرده و مشکلاتی که برای  برگزاری این روز در پیش رو دارند.

روش نظرسنجی
در این پژوهش، از نظرات عامه مردم به صورت تلفنی (نظرسنجی تلفنی) به روش پیمایشی و نمونه گیری تصادفی استفاده شده است. عددهای داخل جدول گرد شده است.

 جامعه نمونه 
 در این تحقیق نمونه آماری شامل  1011 نفر از مردم تهران است لازم به ذکر است که از این تعداد 33 درصد مرد و67 درصد زن هستند.

زمان اجرای نظرسنجی
این نظرسنجی از تاریخ 10تا 14 اسفند ماه 1385 توسط گروه نظرسنجی مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ای روزنامه همشهری انجام شده است.

پرسشنامه نظرسنجی

1- جنس         
2- سن           
3- منطقه
4- شما پنجشنبه آخر سال چه برنامه ای دارید؟                                             
5- با چه کسانی می روید؟                                                                              
6- منطقه چند سال است که این برنامه را دارید؟
7-  برای رفتن به قبرستان با چه مشکلاتی مواجه می شوید؟                            
8-  چرا پنجشنبه آخر سال را انتخاب کردید؟                    
9- برای بهتر برگزار شدن پنجشنبه آخر سال چه انتظاری از شهرداری دارید؟

چکیده:
طرح نظرسنجی حاضر، ‌به منظور دست یافتن به اهمیت زیارت اهل قبور در آخرین پنجشنبه سال در میان تهرانی ها انجام گرفته است. مهمترین یافته های این طرح به قرار زیر است.

1. 67 درصد از پاسخگویان را زنان و 33درصد را مردان تشکیل می دهند.

2. 18 درصد پاسخگویان در گروه سنی  25-21 سال قرار دارند .

3. 37 درصد از پاسخگویان در مناطق  1تا5  تهران  سکونت دارند.

4. برنامه 48 درصد از  پاسخگویان در پنجشنبه آخر سال رفتن به زیارت اهل قبور است.

5. 86 درصد از پاسخگویان با خانواده خود به زیارت اهل قبور می روند.

6. 24 درصد پاسخگویان بیشتر از 16 سال است که پنجشنبه آخر سال به زیارت اهل قبور میروند.

7. 58 درصد ازپاسخگویان برای رفتن به زیارت اهل قبور با مشکل ترافیک مواجه هستند.

8. دلیل 43 درصد ازپاسخگویان برای رفتن به زیارت اهل قبور در پنجشنبه آخر سال از قدیم مرسوم بودن این کار است.

9. حل مشکل ترافیک پیشنهاد  34 درصد از پاسخگویان برای بهتر برگزار شدن مراسم پنجشنبه آخر سال است.

جنس پاسخگویان   
بر اساس جدول شماره 1، از میان 1011 نفر پاسخگو  67درصد  زن  و 33درصد مرد  هستند.

جدول شماره  1- توزیع پاسخگویان بر اساس جنس

نمودار شماره  1- پراکندگی جنسی پاسخگویان
 

سن پاسخگویان
بر اساس جدول شماره 2، از میان 1011نفر پاسخگو 18 درصد بین   25-20 سال ، و 8 درصد 60سال به بالا سن دارند.

جدول شماره 2- توزیع پاسخگویان بر اساس سن

نمودار شماره  2- پاسخگویان بر اساس سن

منطقه محل سکونت پاسخگویان
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 3،از میان 1011 نفر پاسخگو  37 درصد بین مناطق 1 تا 5 تهران سکونت دارند.

جدول شماره 3- توزیع پاسخگویان بر اساس منطقه محل سکونت

نمودار شماره 3- منطقه محل سکونت پاسخگویان

پاسخگویان  چه برنامه ای برای پنجشنبه آخر سال دارند
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره4 ، از میان 1011نفر پاسخگو48 درصد به زیارت اهل قبور می روند.

جدول شماره 4- توزیع پاسخگویان بر اساس برنامه پنجشنبه آخر سال

نمودار شماره 4- برنامه پنجشنبه آخر سال پاسخگویان

 پاسخگویان  با چه کسانی به زیارت اهل قبور می روند
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 5 ، از میان  پاسخگویانی که در روز پنجشنبه آخر سال به زیارت اهل قبور می روند ، 86 درصد  همراه خانواده به زیارت اهل قبور می روند.

جدول شماره 5-  توزیع پاسخگویان بر اساس اینکه با چه کسانی به زیارت اهل قبور می روند

نمودار شماره  5-پاسخگویان با چه کسانی به زیارت اهل قبور می روند

چند سال است که  روز پنجشنبه آخر سال به زیارت اهل قبور می روند؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 6، از میان پاسخگویانی که در روز پنجشنبه آخر سال به زیارت اهل قبور می روند 51درصد بیشتر از 16 سال است که این برنامه را دارند.

جدول شماره 6-  توزیع پاسخگویان بر اساس تعداد سالهایی که به زیارت اهل قبور می روند

نمودار شماره  6 -تعداد سالهایی که پاسخگویان به زیارت اهل قبور می روند

پاسخگویان با چه مشکلاتی برای رفتن به زیارت اهل قبور مواجه می شوند؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 7، از میان پاسخگویانی که در روز پنجشنبه آخر سال به زیارت اهل قبور می روند 58درصد ترافیک شدید در این مسیر را مشکل عمده خود بیان کردند.

جدول شماره 7-  توزیع پاسخگویان بر اساس مشکلاتی که برای رفتن به زیارت اهل قبور دارند

نمودار شماره  7 - مشکلاتی که پاسخگویان برای رفتن به زیارت اهل قبور دارند

 دلایل پاسخگویان در انتخاب پنجشنبه آخر سال برای رفتن به زیارت اهل قبور
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 8، از میان پاسخگویانی که در روز پنجشنبه آخر سال به زیارت اهل قبور می روند 43درصد معتقدند  که این مراسم ازقدیم رسم بوده است.

جدول شماره 8-  توزیع پاسخگویان بر اساس دلایل انتخاب پنج شنبه آخر سال

نمودار شماره  8 -دلایل پاسخگویان برای انتخاب پنج شنبه آخر سال

 پیشنهاد پاسخگویان برای بهتر برگزار شدن پنجشنبه آخر سال
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 9، از میان پاسخگویانی که در روز پنجشنبه آخر سال به زیارت اهل قبور می روند 51درصد بیشتر از 16 سال است که این برنامه را دارند.

 جدول شماره 9-  توزیع پاسخگویان بر اساس پیشنهاد برای  بهتر برگزار شدن پنجشنبه آخر سال

نمودار شماره  9- پیشنهاد پاسخگویان برای بهتر برگزار شدن پنجشنبه آخر سال

مدیر طرح: فریده درفشی
همکاران : شبنم چهره ، سرورالسادات هاشمی ، فریده حیدرنژاد ،سمیه گایکانی، سیامک کفایی 

مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ای روزنامه همشهری