وی در سال ۱۳۵۶ پس از اخذ دیپلم ریاضی وارد دانشکده هنرهای دراماتیک شد و در رشته ادبیات دراماتیک به تحصیل پرداخت.
همزمان وارد دانشگاه حقوق دانشگاه تهران شد و پس از چند سال تحصیل در رشته علوم سیاسی، پیش از اخذ مدرک کارشناسی، آن را رها کرد و به‌طور جدی کار نوشتن در قالب‌های مختلف ادبی را ادامه داد.
نخستین آثار او چه در مطبوعات و چه در قالب کتاب حدود سال‌های ۵۸ و ۵۹ و در ۲۰ سالگی وی منتشر شد.
گرچه رشته تحصیلی وی ادبیات نمایشی بود و چند نمایشنامه هم به دست چاپ سپرد، اما بیشتر روی داستان‌نویسی متمرکز شد و مجموعه‌های متعددی از داستان‌های کوتاه و بلند را به رشته تحریر درآورد.
از دیگر آثار هنری سید مهدی شجاعی، می‌توان به قطعات ادبی او اشاره کرد که در قالب چند کتاب روانة بازار نشر شده‌اند.
ادبیات کودک و نوجوان بخش دیگری از فعالیت‌های ادبی جدی و مستمر وی به شمار می‌رود. او در این زمینه به تألیف و ترجمه بیش از صد کتاب مبادرت ورزیده است.
سرپرستی دایره‌المعارف امام حسین(ع) از دیگر فعالیت‌های تحقیقی او به حساب می‌آید که تاکنون ۱۰ مجلد آن منتشر شده است.
سید مهدی شجاعی حدود ۸ سال مسئولیت صفحات فرهنگی و هنری روزنامه جمهوری اسلامی و سردبیری ماهنامه صحیفه را به عهده داشت.
سال‌های متمادی نیز سردبیری مجله رشد جوان را به عهده داشت و همزمان در سمت مدیر انتشارات برگ و انتشار حدود ۳۰۰ کتاب از نویسندگان و هنرمندان و محققان کشور همت گماشت.
مسئولیت داوری چند دوره از جشنواره فیلم فجر و جشنواره تئاتر فجر و جشنواره فیلم کودک و نوجوان و جشنواره مطبوعات از فعالیت‌های هنری و فرهنگی او طی سال‌های ۶۵ تا ۷۵ به شمار می‌رود.
سید مهدی شجاعی ضمن عضویت در هیئت مدیره کانون پرورش فکری، مدیر مسئول انتشارات «نیستان» نیز می‌باشد.
رمان توفان دیگری در راه است یکی از آثار سیدمهدی شجاعی است که مرداد سال ۸۶ در انجمن قلم ایران با حضور مدیران فرهنگی، نویسندگان و فرهیختگان رونمایی شد.
همچنین فصلی از این کتاب به عنوان کتاب ضمیمه همشهری به چاپ رسید که انتشار همین بخش از کتاب با استقبال گسترده مخاطبان مواجه شد.
شجاعی، سوئیت سمفونی رسول عشق و امید، را نیز به عنوان یک کار مشترک موسیقایی با لوریس چکناواریان در کارنامه‌اش دارد.
همچنین فیلمنامههای بدوک و پدر، فعالیت‌های سینمایی مشترک وی با مجید مجیدی و فیلمنامههای چشم خفاش و قلعه دبا از جمله کارهای سینمایی مشترک او با بهزاد بهزادپور به شمار می‌آیند.
از دیگر فیلمنامههای سیدمهدی شجاعی، می‌توان به کمین و آخرین آبادی اشاره کرد که توسط کانون پرورش فکری کودکان ساخته شده‌اند.
کتاب‌های کشتی پهلو گرفته، پدر، عشق و پسر، آفتاب در حجاب، از دیار حبیب، شکوای سبز، خدا کند تو بیایی و دست دعا، چشم امید، حاصل تجربه‌های او در زمینه ادبیات مذهبی هستند.
سیدمهدی شجاعی فیلمنامه سریال حضرت یوسف (ع) را در ۲۶ قسمت نوشته و نگارش فیلمنامه سریالی شهید چمران را به پایان برده است.
وی همچنین فیلمنامه سینمایی «مسافر کربلا» را به سفارش کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نوشته است.
کتاب کشتی پهلو گرفته او از سوی انتشارات مدرسه منتشر شده و در مورد حضرت فاطمه (س) از تولد تا شهادتشان می‌باشد.
وی داستان این کتاب را از زبان پیامبر (ص)، حضرت خدیجه (س)، حضرت علی (ع)، حضرت فاطمه (س)، ۴ فرزندشان و اسماء به صورتی بسیار زیبا روایت کرده است.
آثار شجاعی در زمینه تالیف برای بزرگسالان:
- کشتی پهلو گرفته، دست دعا، چشم امید، بر محمل بال ملائک، بوی سبز پونه‌ها، از دیار حبیب، شکوای سبز، پدر، عشق، پسر، متقین، آفتاب در حجاب، صمیمانه با جوانان وطنم، ضیافت، ضریح چشم‌های تو، دو کبوتر، دو پنجره، یک دیوار، امروز بشریتم، عشق به افق خورشید، خار و دل، رسم بر این است، بدوک، گزیده ادبیات معاصر (مجموعه داستان)، سانتاماریا (مجموعه داستان)، شکوای سبز (۲)، مردان و رجزهایشان، زیارت عاشورا، غیرقابل چاپ، رزیتاخاتون و آئینه‌زار.
آثار شجاعی در زمینه تالیف برای کودکان:
- ایمان و گندم، برای همه برای همیشه، جای پای خون، اندوه برادر، والعادیات، درراه‌مانده، قصه دو گنج، کاری باید کرد، حکایت آن سر، وقتی او بیاید، کشتی نوح، وای تشنگی...، سلام بر وحی، فصل خوب پیوستن، خورشید نیمه‌شب، یک اسب و دو سوار، خیانت یهودا، با تو سخن گفتن، همسفر آفتاب، پشت پنجره، اولین زمستان جوجه‌ها، قصه پلنگ سفید، راهی که می‌ماند، مشورت با حیوانات، و قصه میمون کوچولو.
آثار شجاعی در زمینه ترجمه برای کودکان:
- برای این‌که ماهی‌ها نمیرند، پرنده و شکارچی، در قصر ملک‌خاتون، فرار... فرار، خانه خودمان، قهر اسباب‌بازی‌ها، مموش! کجا بودی؟، سفر خرس کوچولو، آرزوهای فیلی، دیدنی نیست، مروارید، آموزش هنرهای تجسمی ۱ و ۲، دوست قهوه‌آی، ملخ‌ها در شهر (بازنویسی)، دو پرنده کوچک، گربه خودخواه، ماهی رنگین‌کمان، چهارپا، خداوند شبان من است، بزرگ‌ترین نام روی زمین، خدا مرا می‌شناسد، موش خواب‌آلود، اسب شاخ‌طلایی، جغد کوچک ترسو، دختر چینی، ما گرگ هستیم، ما خرس هستیم، راهت را انتخاب کن، اول تو، دوم من، خواب بهار، بهار کجاست؟، پیشی و ببری، موشی و جزایر اسرارآمیز، هرگز به سنجاب اعتماد نکن، روباه نقره‌یی، قو، جغد، کاری برای مادر، آدم‌برفی مهربان، درخت افرا، ما دلفین هستیم، پرواز پنگوئن، بچه شیر تنها نمی‌ماند، درخت گیلاس، هفت موش کور، و میمونی که ماه را می‌خواست.
برخی از فعالیت‌های فرهنگی سید مهدی شجاعی:
- مدیر انتشارات برگ
- سردبیر مجله رشد جوان
- عضو هیأت مدیره کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
- مدیر بخش فرهنگی روزنامه جمهوری اسلامی
- معاون تولید کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
- معاون امور بین‌الملل کانون پرورش
- مدیر مسؤول و سردبیر مجله نیستان (آغاز انتشار از ۱۳۷۴)
- عضو هیأت داوران جشنواره بین‌المللی تئاتر
آثار سید مهدی شجاعی:
- کشتی پهلو گرفته (زندگی داستانی و غم انگیز حضرت زهرا ( س )): رقعی، ۱۳۹۱، ۱۶۰ صفحه
- شکوای سبز ۲،cd صوتی با صدای سید مهدی شجاعی. دریافتی از دعای ابوحمزه ثمالی. ۱۳۸۹
- آئینه‌زار (چند نمایشنامه): رقعی، ۱۳۹۰، ۱۰۴ صفحه
- آسمانی‌ترین مهربانی: رقعی، ۱۳۹۰، ۱۵۲ صفحه
- آفتاب در حجاب (داستان حضرت زینب (س)): رقعی، ۱۳۹۰، ۲۴۰ صفحه
- آئین زندگی: وزیری، ۱۳۹۰، ۱۰۴ صفحه
- از دیار حبیب (داستان زندگی و شرح حال حبیب بن مظاهر در عاشورا): رقعی، ۱۳۹۰، ۷۲ صفحه
- پدر، عشق و پسر (داستان حضرت علی اکبر ( ع )): رقعی، ۱۳۹۰، ۸۸ صفحه
- تنها راه رستگاری: نیم‌وزیری، ۱۳۹۰، ۱۲۰ صفحه
- حرف‌هایی که کهنخ نمی‌شوند: نیم وزیری، ۱۳۸۸، ۱۶۰ صفحه
- خدا کند تو بیایی (مقالات ادبی): رقعی، ۱۳۹۰، ۱۰۴ صفحه
- دست دعا چشم امید (دریافتی از مناجات خمس عشره): رقعی، ۱۳۸۹، ۱۳۲ صفحه
- دعای افتتاح: نیم وزیری، ۱۳۸۹، ۴۸ صفحه
- دعای کمیل: نیم رقعی، ۱۳۹۰، ۵۶ صفحه
- دموکراسی یا دموقراضه: رقعی، ۱۳۸۸،
- رزیتا خاتون (طنزهای سیدمهدی شجاعی در نیستان): رقعی، ۱۳۹۰، ۱۳۲ صفحه
- زیارت امام رضا (ع): نیم وزیری، ۱۳۸۹، ۷۲ صفحه
- زیارت عاشورا: نیم رقعی، ۱۳۹۰، ۵۶ صفحه
- سانتا ماریا - ۱ (مجموعه داستان): رقعی، ۱۳۹۰، ۴۱۶ صفحه
- سانتا ماریا - ۲ (مجموعه داستان): رقعی، ۱۳۸۷، ۱۸۰ صفحه
- سری که درد .. می‌کند: رقعی، ۱۳۸۹، ۱۷۸ صفحه
- سقای آب و ادب: رقعی، ۱۳۹۰، ۲۶۴ صفحه
- شکوای سبز -۱ (دریافتی از سه مناجات ندبه، عرفه و شعبانیه): رقعی، ۱۳۸۹، ۱۲۸ صفحه
- شکوای سبز -۲: رقعی، ۱۳۸۹، ۸۸ صفحه
- صمیمانه با جوانان وطنم: رقعی، ۱۳۹۰، ۷۲ صفحه
- طوفان دیگری در راه است: رقعی، ۱۳۹۰، ۴۰۰ صفحه
- غیر قابل چاپ (مجموعه داستان همراه با چند نقد و طنز): رقعی، ۱۳۹۰، ۱۸۰ صفحه
- کرشمه خسروانی: رقعی، ۱۳۹۰، ۱۷۸ صفحه
- کمی دیرتر: رقعی، ۱۳۹۰، ۲۷۲ صفحه
- متقین (دریافتی از خطبه همام نهج البلاغه): رقعی، ۱۳۹۰، ۳۷۲ صفحه
- مردان و رجزهایشان: رقعی، ۱۳۹۰، ۸۸ صفحه
- مردی از جنس نور: رقعی، ۱۳۸۸، ۱۴۸ صفحه
- مناجات: رقعی، ۱۳۹۰، ۶۴ صفحه
- امروز، بشریت (مجموعه داستان طنز)
- بر محمل بال ملائک (مجموعه داستان جنگ)
- گزیده ادبیات معاصر ۵ (مجموعه داستان)
- قهر اسباب بازی‌ها
- آروزهای فیلی
- آفتاب در حجاب
- ادب در کربلا
- بوی سبز پونه ها
- وقتی او بیاید
- والعادیات
- اندوه برادر
- سلام بر وحی
- حکایت آن سر
- خانه خودمان
- دوست قهوه ای
- در قصر ملک بان
- پرنده و شکارچی
- دست دعا
- چشم امید
- ضریح چشم‌های تو
- دو کبوتر دو پنجره یک پرواز
- خار و دل
- عشق به افق خورشید
- رسم بر این است
- بدوک
آثار شجاعی در زمینه تالیف بزرگسالان:
- ضیافت
- ضریح چشم‌های تو
- دو کبوتر، دو پنجره، یک دیوار
- عشق به افق خورشید
- بوی سبز پونه‌ها
در زمینه تالیف کودکان:
- همسفر آفتاب
- پشت پنجره
- اولین زمستان جوجه‌ها
- قصه پلنگ سفید
- راهی که می‌ماند
- مشورت با حیوانات
- قصه میمون کوچولو
- کشتی نوح
- وای تشنگی...
- سلام بر وحی
- فصل خوب پیوستن
- خورشید نیمه‌شب
- یک اسب و دو سوار
- خیانت یهودا
- با تو سخن گفتن
- وقتی او بیاید
- ایمان و گندم
- برای همه برای همیشه
- جای پای خون
- اندوه برادر
- والعادیات
- درراه مانده
- قصه دو گنج
- کاری باید کرد
- حکایت آن سر
در زمینه ترجمه کتاب برای کودکان:
- بهار کجاست؟
- پیشی و ببری
- موشی و جزایر اسرارآمیز
- هرگز به سنجاب اعتماد نکن
- روباه نقره‌ای، قو، جغد
- کاری برای مادر
- آدم‌برفی مهربان
- درخت افرا
- ما دلفین هستیم
- پرواز پنگوئن
- بچه شیر تنها نمی‌ماند
- درخت گیلاس
- هفت موش کور
- میمونی که ماه را می‌خواست
- ماهی رنگین‌کمان
- چهارپا
- خداوند شبان من است
- بزرگ‌ترین نام روی زمین
- خدا مرا می‌شناسد
- موش خواب‌آلود
- اسب شاخ‌طلایی
- جغد کوچک ترسو
- دختر چینی
- ما گرگ هستیم
- ما خرس هستیم
- راهت را انتخاب کن
- اول تو، دوم من
- خواب بهار
- برای این‌که ماهی‌ها نمیرند
- پرنده و شکارچی
- در قصر ملک‌خاتون
- فرار... فرار
- خانه خودمان
- قهر اسباب‌بازی‌ها
- مموش! کجا بودی؟
- سفر خرس کوچولو
- آرزوهای فیلی
- دیدنی نیست، مروارید
- آموزش هنرهای تجسمی ۱ و ۲
- دوست قهوه‌ای
- ملخ‌ها در شهر (بازنویسی)
- دو پرنده کوچک
- گربه خودخواه
