تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در همین شهر سپری کرد. در سال ۱۳۵۱ رهسپار تهران شد و در دبیرستان شماره یک هدف تحصیل کرد.
در سال ۱۳۵۲ در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران به تحصیل و پژوهش پرداخت و دانشنامه لیسانس خود را در سال ۱۳۵۶ اخذ نمود. نخستین اثر او با نام «شلی و دفاع نامه گیاهخواری» در سال ۱۳۵۴ در تهران منتشر شد.
اسماعیل‌پور دکترای فرهنگ و زبان‌های باستانی از دانشگاه تهران دارد و هم اکنون دانشیار دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی تهران و استاد مدعو دانشگاه مطالعات بین المللی شانگهای از سپتامبر ۲۰۰۴ تا کنون است.
او همچنین عضو پیوسته انجمن انسان شناسان ایران، هیأت تحریریه مجله انسان شناسی دانشگاه تهران، عضو هیأت تحریریه مجله علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه مازندران، عضو انجمن ایران شناسی اروپا و عضو انجمن بین المللی مطالعات مانوی نیز هست.
از آثار تألیفی او می توان به کتابهای اسطوره آفرینش در آیین مانی، اسطوره بیان نمادین، ادبیات مانوی (با همکاری دکتر مهرداد بهار) زیر آسمانه های نور، سرودهای روشنایی (شعر ایران باستان و میانه و سرودهای مانوی) و Manichaean Gnosis اشاره کرد.
او همچنین ۱۶ کتاب را در زمینه اسطوره و شعر ترجمه کرده است که هنر مانوی، زبور مانوی، مجموعه شش جلدی دانشنامه اساطیر جهان، آیین گنوسی و مانوی، اسطوره، ضمیر پنهان، رؤیاها، درخت درون(برگزیده اشعار اکتاویوپاز) سنگ خورشید و دامنه شرق (مجموعه اشعار اکتاویوپاز در دو جلد)، میان خورشیدهای همیشه (برگزیده شعر جهان)، آلاچیق چلچله ها (برگزیده شعر چین و ژاپن) از جمله این ترجمه ها هستند.
دراین میان اما ترجمه مجموعه سترگ دانشنامه اساطیر جهان، اهمیت ویژه‌ای دارد که اخیرا به بازار کتاب عرضه شد. [بررسی دانشنامه اساطیر در شهر کتاب]
*آخرین بروزرسانی ۱۳ اسفند ۱۴۰۰
