تهران قدیم

یادش بخیر شب‌های تهران! | یک کاسه‌ شاتوت همراه یخِ خُردشده در سر پل تجریش

در گذشته‌های نه چندان دور تهران پر از باغ‌ها و درختان میوه بود. با رسیدن میوه‌ها بازار دوره‌گردها و گاری‌های فروش میوه داغ می‌شد. خواندن خاطرات شیرین از روزهای گرم تابستان تهران قدیم خالی از لطف نیست.

چراغ مهرسازی های برنجی در بازار تهران روشن است | ممهور به مُهر برنجی

مشتری، پیرمردی‌ست خمیده قامت که پشت به عصای چوبی‌اش داده و منتظر ایستاده تا عبدالله حکاک،  مُهرِ بی‌سوادی‌اش را آماده کند. مهری از آلیاژ برنج، بیضوی و بندانگشتی که قرار است بعد از این هر نوبه که به بانک می‌رود بر جای امضا و خطِ نادانسته،  جوهری و محکم بکوباندش پای هرچه از سند و مکتوبات مالی هست.

محله شاعران، نویسنده‌ها و هنرمندان تهران کجاست؟

محله سلسبیل از سال‌های دور خاستگاه اهالی فرهنگ و هنر بوده و بسیاری از مفاخر فرهنگی و هنری پایتخت در این محله قدیمی می‌زیستند.

حکایت تبدیل نخستین زورخانه‌ به باشگاه کشتی | تختی اینجا کشتی‌گیر شد

وقتی قرار شد کشتی در پایتخت از زورخانه‌ها و پاتوق‌های محلی به سالن‌های تازه‌تأسیس منتقل شود، مدیران وقت ورزش تهران، مثل میرمهدی ورزنده، در جست‌وجوی جایی بودند که الفبای این ورزش کهن را به مردم و جوان‌ها آموزش بدهند.

محله استقلالی‌های تهران اینجاست | اسطوره آبی‌پوش؛ از رودکی تا منچستر یونایتد

در دهه ۴۰ که تهران مملو از زمین‌های خاکی فوتبال بود، فوتبالیست‌های مشهوری از دل محله‌ها برخاستند و اغراق نیست اگر بگوییم نبض زندگی در همان زمین‌های خاکی می‌زد.

شکوه تعزیه‌های ری با حضور حرفه‌ای‌ها از سراسر ایران

ری از روزگار قدیم یکی از کانون‌های اصلی تعزیه بوده و نقل است که بسیاری از تهران‌نشین‌ها در دهه اول محرم برای تماشای تعزیه به تکیه‌های اطراف حرم عبدالعظیم(ع) یا زمین‌های کشاورزی و بایر نزدیک حرم که محل برپایی تعزیه بود، می‌رفتند.

کوچه‌ها و خیابان‌های قدیمی تهران میزبان آثار هنری زیادی بوده اند

میهمانی در خانه پدرسالار

محدوده تهران قدیم همیشه دیدنی است؛ چه قرار باشد در بافت قدیمی خیابان‌ها و کوچه‌هایش قدم بزنیم، چه وقتی که سراغ دیدن آثار تاریخی می‌رویم. اما اگر دنبال یک گشت وگذار متفاوت هستید، این بار سراغ محله‌هایی بروید که قبلا در قاب تصویر فیلمسازان دیده‌اید.

برای دیدن لوکیشن های فیلم ها به محله هایی قدیمی تهران بروید

تهرانگردی از آب منگل تا شاپور

محله های قدیمی تهران برای برخی کارگردانان فیلم ها هنوز هم بهترین محل برای فیلمبرداری است. محله هایی که هنوز حال و هوای تهران قدیم را کمابیش حفظ کرده اند.

شرط حضور اسب‌ها در تعزیه‌های ری چه بود؟ | نذر شتربان‌های باقرآباد در دهه اول محرم

از سال‌های قدیم رسم بر این بود که اسب های تعزیه را از میدان تره‌بار شوش به ری می آورند تا مراسم تعزیه تاسوعا و عاشورایی حسینی برپا شود.

سقاخانه ممنوعه تهران کجاست؟

سقاخانه نوروزخان در بازار تهران و حوالی پله‌های نوروزخان یکی از معروف‌ترین و پرماجراترین سقاخانه‌های شهر تهران از همان زمان ساخت بود. این سقاخانه که در واقع دو بار در بخش‌های مختلف تهران ساخته شد زمانی جزء مکان‌های ممنوعه تهران هم تلقی می‌شد. ماجرای این ممنوعیت قصه خواندنی دارد.

حکایت مخالف خوانی که محبوب مردم شد | چرا او همه دارایی‌اش را فروخت؟

بیشتر مخالف‌خوان‌ها بین تماشاگران تعزیه محبوبیت زیادی ندارند و به واسطه همذات‌پنداری مخاطب با نمایش در برخی موارد مورد خشم و نفرین تماشاگران قرار می‌گیرند که البته نشانه مهارت تعزیه‌خوان است. مرحوم رمضان فرخ‌رو، خسروشمر، قدیمی‌ترین مخالف‌خوان شهرری نزدیک به ۶ دهه با همین شیوه زندگی کرد.

«خاله حسنی» بنیانگذار تعزیه در دولت آباد بود | اجرای تعزیه دور از چشم ژاندارم ها

سابقه برپایی مراسم عزاداری و تعزیه‌خوانی در محله دولت‌آباد به اوایل دهه 20 برمی‌گردد. در آن سال‌ها، دولت‌آباد قریه‌ای بین ری و تهران بود و اهالی به خصوص قشر جوان برای برپایی مراسم عزاداری به «میدون کوچیکه» در شهرری می رفتند.

تنها سقاخانه‌ای که ‌بانی آن یک بانو بود

در روزگاری که خواهر شاه‌طهماسب تصمیم گرفت برای تهران‌ کاری انجام دهد تا اهالی قریه کوچک دیروز از آن بهره ‌ببرند و آیندگان نیز از او به نیکی یاد کنند، هیچ‌کس فکر نمی‌کرد که روزگاری عنوان «تنها زن ‌بانی ساخت یک سقاخانه» نصیب او شود. اما ماجرا از چه قرار بود و چطور هنوز نام خواهر شاه‌طهماسب زنده است؟

تابلوهای مرغوب و پرطرفدار با امضای «سائل‌خانه»

درباره این موضوع که نخستین بار چه کسی تابلوفرش بافت و بعد از آن باب شد که بسیاری از فرش به‌عنوان یک کالای تجملی استفاده کنند، سندرسمی موجود نیست.اما با توجه به اینکه اصولاً کار فرش و قالی و فرایند بافت آن با رنج زحمت کشیدن گره خورده است،قصه تابلوفرش هم برگرفته از این ماجراست.

حکایت سقاخانه‌ای به یادگار از عصر صفوی | شبه‌زیارتگاه حضرت ابوالفضل(ع) در بازار حضرتی

بخشی از بازار ری در دوره صفوی و بخشی دیگر در دوره قاجار ساخته شده و از آنجا که سقاخانه بازار ری در بخش قدیمی‌تر واقع شده باید آن را یادگار دوره صفوی بدانیم.

نذر و نیاز کنار سقاخانه ۱۹۰ ساله گذر امامزاده یحیی(ع)

یکی از قدیمی‌ترین سقاخانه‌های تهران که کنار امامزاده یحیی(ع) در منطقه ۱۱ تهران واقع شده است سقاخانه «ولی امر» نامیده می‌شود که به دست بانی آن کبیری بزرگ ساخته شد.

قتل یک آمریکایی در سیاسی‌ترین سقاخانه تهران

کنسولیار آمریکا بعد از غائله خونین مقابل سقاخانه شیخ هادی به یکی از قهوه خانه های تهران منتقل می شود اما مردم به آنجا هجوم می برند و آخرین ضربات را به پیکرش وارد می کنند.

آب گوارا تقدیم به زائران سیدالکریم

سقاخانه بقعه متبرکه بی‌بی زبیده در حسین‌آباد شهرری یکی از قدیمی‌ترین سقاخانه‌های شهر تهران در شمال حرم حضرت عبدالعظیم است که قدمت آن به دوره قاجار می‌رسد. ماجرای این سقا خانه قصه خواندنی دارد.

بهشت یخ در جهنم تابستان | آبمیوه‌فروشان دوره‌گرد در روزهای گرم سال جان و کام افراد را خنک می‌کنند

تیغ آفتاب تابستان که برنده و عطش نیز بلای جان عابران و رهگذران می‌شود، خم هر کوچه و پس‌کوچه‌ شلوغ از شهر، بساط خنکی‌فروش‌های گاری چرخی و طوافی به چشم می‌آیند.

تاثیر معجزه آسای استادکارها بر قالی پایتخت | چگونه فرش‌های نفیس از مدارس قالیبافی به دربار رسید؟

اصغرقالیباف یکی دیگر از استادان خبره فرش بود که در مدارس تهران قالیبافی را آموزش می‌داد و در کار خودش صاحب سبک به حساب می‌آمد. او در پایتخت به چنان شهرتی رسید که نامش پشت بسیاری از فرش‌های دستباف تهران حک می‌شد.

حکایت علاقه ناصرالدین شاه به قالی یهودی‌بافت | گیلاوند کانون اصلی «جوش کارپت» بود

اقلیت‌های تهران از روزگار قدیم دستی در هنر قالیبافی داشته‌اند و قالی‌هایی که می‌بافتند با عنوان «ارمنی‌بافت» و «یهودی‌بافت» در بازارهای سنتی خرید و فروش می‌شد.

سقاخانه قاجاری؛ یادگار لوطی بازار تهران | مقرنس‌کاری‌ بی‌نظیر و سنگاب منحصربه‌فرد

بنای سقاخانه عزیزمحمد به دوره حکومت ناصرالدین‌شاه تعلق دارد و برای ساخت آن از کاشی‌های نفیس استفاده شده است.

قدیمی‌ترین تکیه تهران کجاست ؟ | روایت تکیه‌ای که شاهزاده ایرانی آن را ساخت

شاید باورش سخت باشد اما هنوز هم چراغ تکیه‌هایی با قدمت ۷۰۰ تا ۱۰۰ سال در تهران روشن است و موسم محرم که می‌رسد، پرچم سیاه عزای سیدالشهدا در این تکیه‌ها افراشته می‌شود.

ترش‌مزه‌های پرزحمت | چرا ترشی در تهران قدیم لیچ می‌افتاد؟

در گذشته نه چندان دور اکثر مایحتاج خوراکی خانواده، توسط خانم خانه تهیه می‌شد. از ترشی و مربا تا شور و لواشک و سبزیجات که معمولا تهیه آن به‌صورت گروهی و با کمک همسایه‌ها و فامیل انجام می‌شد، هم نوعی دورهمی و تفریح بود و هم ذخیره موادغذایی برای شش ماه زمستان.

کشف سند هزار ساله قالیبافی در تهران | «دارکول‌ها» به کول خانه‌ها وصل می‌شدند

‌یافته‌های باستان‌شناسان نشان می‌دهد که قالیبافی در تهران قدیم با ابزارهایی شبیه ابزارهای امروزی رواج داشته و دارهای قالی با دارهایی که امروز در کارگاه‌های قالیبافی مورد استفاده قالیبافان قرار می‌گیرد متفاوت بوده؛ اگر چه هنوز هم در نقاطی از ایران رواج دارد.

زمستان گرم از تابستان مهیا می‌شد | گلوله کردن ذغال؛ اشتغال تابستانه زنان تهران

مدت زیادی از حس گرمای کرسی و بوی ذغال گذشته و نسل جدید کمتر با این وسیله گرمایی رو به رو شده است. اما این وسیله گرمایشی که در اکثر خانه‌های تهران قدیم بود، برای خود داستانی داشت.